Автор: Пользователь скрыл имя, 19 Февраля 2012 в 14:39, реферат
Бұл жоба қазақ халқының байырғы тағамы – құрттың пайдасын зерттегу арналған.
Құрт – сүттен жасалған ұлттық тағам. Құрт – сөзінің мағынасы да құрғатылған, кептірілген сүт деген мағынаны береді. Бұл тағам ақуыздарға өте бай, адам денсаулығына өте пайдалы.
Жобамда құртты Қазақстанның ұлттық бренді ретінде әлемдік нарыққа шығаруға болатынын атап кеттім.
1.Аңдатпа 1
2.Кіріспе 2
3.Құрт – адам денсаулығына қажетті құндылық 3-5
4.Қазақстанның ұлттық бренді – құрт 6
5.Қорытынды 7
6.Пайдалынған әдебиеттер тізімі 8
Ғылыми жоба.
Ғылыми жоба тақырыбы: «Қазақтың ұлттық тағамы – құрттың адам ағзасына пайдасы»
Орындаған:Серікбай Аружан 2 «б» сынып оқушысы.
Астана қаласы.
Мазмұны
1.Аңдатпа 1
2.Кіріспе 2
3.Құрт – адам
денсаулығына қажетті құндылық 3-5
4.Қазақстанның
ұлттық бренді – құрт 6
5.Қорытынды 7
6.Пайдалынған
әдебиеттер тізімі 8
Аңдатпа
Бұл жоба қазақ халқының байырғы тағамы – құрттың пайдасын зерттегу арналған.
Құрт – сүттен жасалған ұлттық тағам. Құрт – сөзінің мағынасы да құрғатылған, кептірілген сүт деген мағынаны береді. Бұл тағам ақуыздарға өте бай, адам денсаулығына өте пайдалы.
Жобамда құртты Қазақстанның ұлттық бренді ретінде әлемдік нарыққа шығаруға болатынын атап кеттім.
Кіріспе
Қазақ халқы
асты өте жоғары бағалаған әрі
қастерлей білген. Ел-жұрт жадында
мәңгі жатталып қалған «ас – адамның
арқауы» деген қағида осындай
терең ұғымның қалтқысыз
Ас, тамақ дайындауды
қазақ әйелдерге жүктеген. Қазақ
әйелдері тағамның алуан түрлерін дайындауымен
бірге қыста да, жазда да оның
таза әрі бұзылмай сақталуының әдіс-тәсілдері
мен жолдарын да таба білген. Бұл
қағидаларды әйелдер ұрпақтан-
Қазақ халқы асты үш түрге бөледі. Олар ақ (сүт тағамдары), қызыл (ет тағамдары) және көк (жеміс тағамдары).
Мал және онан алынатын
өнімдер қазақтың басты байлық қоры.
Соның ішінде ұлт тағамдарының негізгі
көзі болып табылатын сүттің орны
бір бөлек. Сүт тағамдарын халық
бір сөзбен ақ деп атайды. Осы
ақтан бірнеше жүздеген, мыңдаған
жылдар бойы халық аса бай тәжірибе
жинақтай жүре одан жүзден астам тамақ
түрлері мен дайындау әдістерін
жасаған. Және олардың көптеген қызықты
атаулары мен орны және алуан түрлі
ерекше жасау, пісіру жолдары тағы бар.
Сөйтіп бір сүттен сұйық, қою, қоймалжың,
ащы, тұщы, жұмсақ, қатты, ұнтақ тағамдар
жасап шығарған. Олардың көпшілігі
қазіргі кезде қазақ
Сүт- химиялық құрамы
жағынан тамаша тағам. Оның құрамында
адам ағзасының қалыпты жетілуі
үшін барлық зат бар. Соған орай оған
физиологиялық құндылығы
Жобаның негізгі мақсаты:
Қазақ халқының байырғы тағамы – құрттың пайдасын анықтау арқылы маңызын көрсету. Қазақтың байырғы тағамы құртты ұлттық бренд ретінде әлемдік нарыққа шығару қажеттілігін
түсіндіру.
Жобаның міндеттері:
- Қазақтың ұлттық тағамы – құртпен танысу;
- Құрттың қазақ өмірінде алатын орнын көрсету;
- Құрттың адам
денсаулығына пайдасын көрсету.
Мәселе: Құрттың адам денсаулығына пайдасы бар екенін зерттеу.
Зерттелетін зат:
Құрттың тіршілікке қажетті құндылығын
зерттеу
Құрт - адам денсаулығына
қажетті құндылық.
Іші-бауырымыз құрысып-тырысып, көзіміз қарауытқанда, ойбай дәруменіміз азайып кетті деп шығамыз. Ондайда банан, киви, апельсин жеу керек деп ақыл айтатындар да табылады.
Осы біздің атам
қазақ апельсин көрмей өсті ғой, олар
неге құлап, талып қалмаған деп таңғаламыз.
Сөйтсек, олардың ішкен-жегені нағыз
дәрумендердің көзі екен.Көгорай
шалғынды жалпағынан басып жайылған
сиырдың сүті, түйенің шұбаты мен
жылқының қымызы – дәруменнің, күш-қуаттың
көзі осылар екен. Дүкендерде сатылатын
сырды қазақшалап сыртына “ірімшік”
деп жазып қояды. Бірақ сырдың
дәмі қазақтың қозы қарын қосып қайнатқан
ірімшігінің садағасына да татымайтынын,
әсіресе, ауыл қазағы жақсы біледі.
Әңгіме оның дәмінде ғана емес. Ғылыми
зеттеулер көрсеткендей, сиырдың
құрамында, 100 грамға шаққандағы ақуыздың
мөлшері 22,85-34,52% болса, қазақ ірімшігіндегі
ақуыздың мөлшері 40-42% екен. Сыр құрамында
көміртегі ары кетсе 4,52%-тен аспайды,
ал ірімшікте ол 10,93% болады. Адам ағзасындағы
сүйек ұлпаларының мықты болуы
үшін ең қажет элемент фосфор болса,
дәстүрлі әдіспен жасалған ірімшік
құрамында фосфор 0,51%, ал кальций 2,3%
мөлшерінде кездеседі екен. Ал қуаттылығына
келсек, 100 грамм сыр 268,8-401,38 қуат берсе,
100 грамм ірімшік 408,4 қуат береді. Құртымыз
да химиялық құрамы мен калориясы жағынан
қала дүкендеріндегі сүзбені (творог)
он орап алады. Сүзбеде ақуыз мөлшері 14,5-18,6%
болса, қазақ құрты ақуызға өте бай – 52,6%.
Ал 100 грам сүзбе 87-227-ге дейін қуат берсе,
құрттан 370,1 қуат алуға болады.
Бабаларымыз
кие тұтқан жылқы малының сүті
– қымыздың емдік қасиеті
Қос өркешті «шөл кемесі» түйе жануары беретін шұбаттың жөні бөлек. Құрамының элементтерге байлылығынан шұбат қымыздан да асып түседі. Мәселен, қымыз құрамындағы ақуыз мөлшері 2,3-2,9% болса, шұбаттағы ақуыз 2,91-4,93% мөлшерінде. Қымыздың майлылығы 1,3-2,5% болса, шұбат одан да майлырақ ─ 8-9%. Шұбаттың құрамында С дәрумені де молырақ. Түйе сүтінің құрамында кальций (0,13 -0,21%) мен фосфор (0,05-0,072%) секілді микроэлементтер де кездеседі. Бірақ құрамындағы көміртегі жағынан шұбаттан (1,07-1,78%) гөрі қымыз (3,6-7,3%) бай. Осылармен қатар шұбатта А, В, С дәрумендері, мыс, мырыш, күміс, темір, кремний, магний, кальций, алюминий микроэлементтері жетерлік.
Химия, медицина
ғылымдары пайда болмай тұрып-
Құрт –
сүттен жасалған ұлттық тағам.
Құрт – сөзінің мағынасы да
құрғатылған, кептірілген сүт
деген мағынаны береді. Пісіліп
майы алынған айранды қайнатып
кенеп дорбада сүзіп алып
Ж а с қ ұ р т. Сүзбеде тұрған құртты сары маймен жентектеп бастырма ретінде шаймен бірге дастарқанға қояды. Әсіресе кепкен құртқа, бауырсаққа тісі өтпейтін қарттар үшін өте кенеулі ас саналады. Ертеректе жас құртты мипалауға, құйрық-бауырға қосқан.
Құрттың сарысуын
сүт қосып қайнатып, ірімшік жасайды,
ауырған малға ішкізеді, әйелдер
бас жуады, сондай-ақ одан тері илеу
үшін малма жасайды.
Қ ө б і к . Қайнап жатқан кұрттың қалқып алған беті. Майлы, кенеулі ас ретінде жас балаларға, қарттарға калқып беру салт болған. Бұрын құрт қайнатқан үйден көбік жалаймыз деп, ауыл балалары келіп жиналатын әдет те болған.
Ыстық құрт. Қайнап жатқан құртты алып, май қосып сапырып ішетін кенеулі ас. Өкпе ауруына, суық тиіп ауырған сырқаттарға ем саналған.
Сықпа құрт. Мұның
кайнатқан кұрттан айырмашылығы
сол ашыған айран қапқа кұйып
сүзіледі де тұздалып, әр түрлі үлгімен
бөлшектеліп тақшаға
М а л т а . Езілген құрттың таусыншақ түйіршіктері, ол әрі жұмсақ, әрі сүйкімді ас саналады. Ұзақ сапарларда ауызға салып суын жұтқан кезде әрі сусын, әрі қорек болған.
Езген құрт. Сорпаға,
тұздыққа, көжеге және басқа тағамдарға
қосу немесе сұйық күйінде ішу
үшін кепкен құрт астауға салып ұнталады,
келіге түйіледі немесе қол тиірменге
тартылады. Езген құрт — ұлттық тамақтардың
ең бір сүйкімдісі және кенеулісі.
А қ м а л т а . Езген құрттың ең соңғы шайындысы. Ол өте жұғымды және тез сіңетін тағам болып саналады, оны сол сұйық түрінде ішеді.
Ұнтақ құрт. Арнайы
түйіп ұсатқан немесе қап түбінен
жинап алған үгінді. Оны сүттің
піскен қаймағына былғап жейді.
К ұ р т - м
а й . Сары майға батырып табақ
жасайтын кепкен сықпа жалпақ құрт.
Оны асығыс кезде дәм таттыру
үшін немесе жеңіл-желпі түстік ретінде
дастарқанға қояды. Кейде құрт, ірімшік,
май тағамдарының қосындылары да
кұрт-май деп аталады.
Қазақстанның
ұлттық бренді –
құрт.
Ұлттық брендті құру – Қазақстанның өзекті мәселесі. Мәдениет, тарих қайраткерлері және бизнес-құрылым өкілдері де осы мәселе бойынша ізденісте. Ұсыныстар өте көп. Біреулер ұлттық бренд домбыра, қобыз сияқты музыкалық аспаптар десе, екіншілері қымыз және шұбат сусындары деп санайды, ал үшіншілері киіз үйді жақтайды. Келешекте Қазақстанның атын шығаратын не екені белгісіз. Таңдау қиын, ұлттың сәні – кешке киетін сәнді киім емес. Ал, Алматылық Айдар Шалбарбаев уақытын текке өткізіп жүрген жоқ.
Информация о работе Қазақтың ұлттық тағамы – құрттың адам ағзасына пайдасы