Жиынтық сұраныс пен жиынтық ұсыныс

 

Абылай хан атындағы Қазақ Халықаралық Қатынастар және Әлем Тілдері

Университеті

Халықаралық қатынастар факультеті

 

 

 

 

 

 

Тақырып: Жиынтық сұраныс пен жиынтық ұсыныс

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Орындаған: Абдоллаев  Б.

                      

                                                         Тексерген:.

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы, 2012

КІРІСПЕ

1. Мемлекеттік бюджеттің мазмұны, әлеуметтік-экономикалық мәні және рөлі

 

2. Қысқа мерзімдік  және ұзақ мерзімдік 

жиынтық ұсыныс

 

2.1.Сандық теория

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

 

Мемлекеттік бюджет — мемлекеттің белгілі бір уақыт кезеңіне, көбінесе бір жылға арналған кірістері мен шығыстарының қаржы жоспары. Онда мемлекеттік кірістердің түсетін көздері және қаражаттың жұмсалу бағыттары мен арналары көрсетіледі. Мемлекеттік бюджетті үкімет әзірлейді, жоғары заң шығарушы органдар қабылдап, бекітеді. Бюджеттің атқарылуы барысында оның ішінара қайта қаралуы мүмкін. Барлық демократиялық мемлекеттерде Мемлекеттік бюджетті қабылдау парламенттің аса маңызды өкілеттіктерінің бірі болып табылады.

Бюджеттен тыс қорлар дегеніміз мемлекеттік органдардың қол астындағы және мақсатты түрде қолданылатын ақшалай ресурстардың жиынтығы.

Бұл қорлардың дұрыс құрылуы мен  пайдаланылуы қарастырылған құқықпен реттеледі. Бюджеттен тыс қорлар мақсатты қолданылуына байланысты экономикалық және әлеуметтік, ал басқару деңгейіне байланысты мемлекеттік және аймақтық болып бөлінеді.

Экономикалық, қорларға экономикалық даму мәселелерін шешуге арналған қорлар жатады.

Әлеуметтік қорларға коғамның әлеуметтік мәселелерін шешуге арналған қорлар жатады.

Мемлекеттік қорларға мемлекеттік деңгейде құрылған қорлар, ал аймақтық қорларға аймақтық деңгейде құрылған қорлар жатады.

Бюджеттен тыс қорлардың көздері бірқалыпты және уақытша болуы мүмкін.

Бюджеттен тыс қорлардың ақшалай қаражаттары мынадай негізгі бағыттарға жұмсалады:

- жарғылық қызметі;

- артық    ақшаның    белгілі    бір    үлесінің    қаржылық активтерге инвестициялануы;

- коммерциялық қызметі.

Бюджеттен тыс қорлар мемлекеттік қаржылардың бір буыны болып табылады. Бюджеттен тыс қорларөзінің, мәні бойынша мемлекеттің кейбір қоғамдық қажеттіліктерді қар жыландыру үшін тартатын және жедел түрде кешенді жұмса латын каржылық ресурстарды пайдалану және қайта бөлу нысаны болып табылады.

Тағайындау — қаражаттардың аударымдары есебінен мақсатты шаралардың каржыландырылуы:

а) арнайы мақсатты салықтар есебінен;

б) зайымдар мен ақшалай-заттай лотереялар есебінен;

в) бюджеттен алынған субсидия есебінен;

г)  қосымша табылған кірістер мен үнемделген қаржылық ресурстардың есебінен;

д) заңды және жеке тұлғалардың ерікті жарналарынан.

Бюджеттен тыс  қорлардың    көмегімен мыналар асырылады:

- отандық кәсіпорындарды қаржыландыру, несиелеу арқылы өндірістік процеске  әсер ету;

- қоршаған  ортаны ластағаны  үшін  алынған  айыппұл мен арнайы белгіленген  көздер  есебінен  табиғатты қорғау шараларын жүргізу;

- әлеуметтік  инфрақұрылымды   қаржыландыру,   субсидиялау, зейнетақы, жәрдемақы төлеу арқылы халыққа әлеуметтік қызмет көрсету;

- зайымдар   беру.    

Бюджеттен тыс қорлардың кызмет етуі орталық, реслубликалық және жергілікті мемлекеттік  билік органдарының басшылығымен ұйымдастырылады.

Бюджеттен тыс қорлар белгілі бір жеңілдіктерге  ие бола алады:

а) салық төлеуден босатылуы;

б) кеден баждарын төлеуден босатылуы (коммерциялық кызметтегі жеңілдіктерден басқа).

 

Мемлекеттік бюджеттің мазмұны, әлеуметтік-экономикалық мәні және рөлі

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қаржы жүйесінің басты  бөлімдерінің бірі болып бюджеттен тыс қорлар табылады.

Мемлекеттік бюджеттен  тыс қорлар – белгілі бір мақсатты жергілікті және аймақтық, орталықтық басқару органдарының билігіндегі  қаржы ресурстарының жиынтығы.оның қалыптасуы және пайдаланылуы қаржы  құқығымен бақыланады.

Бюджеттен тыс қорлар – тұрғындардың әлеуметтік жағдайы нашар топтарға арналып билік органдарының ұлттық табысты қайта бөлістіру әдісі.

Бюджеттен тыс қорлар маңызды екі міндетті орындайды:

1. экономиканың жақсы,  алдағы ортасын, саласын қосымша  табыспен қамтамасыз ету; 

2. тұрғындарға әлеуметтік қызмет көрсетуді дамыту.

 

Алғашында бюджеттен  тыс қорлар арнайы қор түрінде қалыптасты. Мемлекеттік билік өзінің қызметін кеңейтуде қосымша шығын шығаруға тура келеді. Мемлекеттік шараларды орындлау үшін арнайы қорлар ашылды. Қорлар саны бірте бірте көбейе түсті. Кейбір қорлардың бірігуі басқа бір қорлардың пайда болуына ықпал етті. Жаңадан құрылған қор парламент шешімімен бекітіліп заңды күшке ие болады.

Бюджеттен тыс қорлар бірнеше ерекшелікке ижәне қасиеттерге  байланысты:

- мемлекеттік билік органдарында шаруашылық өмірге араласуына қосымша қаржы пайда болады, кәсіпкерлікті қолдау қаржылары болады, экономиканы тұқұрақтандыруға.

- өте қатал пайдалану бақылаудың қажеттілігін, тиімділігін арттырады.

- Бюджеттік дефицитті жабу құрылым болып табылады.

 

Бюджеттен тыс қорлар екі жол арқылы қалыптасады.

1. бюджеттен белгілі  шығын бөлу.

2. белгілі мақсатқа арналған жеке көздер арқылы бюджеттен тыс қорларды жасау.

 

Осылай құрылған қорлар арқылы халықтың жағдайын жақсартуға, оны сақтандыруға жұмсалады.

Бюджеттен тыс қорлардың материалдық көзі болып Ұлттық табыс табылады. Қордың көп бөлігі Ұлттық табыстың қайта бөлістірілуінен құралады.

Бюджеттен тыс қорлар мемлекет қарамағында болады. 19

 

Мемлекеттік бюджеттен  тыс қорлар – қорлардың ұйымдық  дербестігі негізінде кешенді пайдаланылатын бірқатар қоғамдық қажеттіліктерді қаржыландыру үшін тартылатынн қаржы ресурстарын қайта бӛлу мен пайдаланудың айрықшалықты нысаны.

Қалыптасу кӛздері:

а) арнаулы мақсатты салықтар, қарыздар;

ә) бюджеттен берілетін субсидиялар;

б) қосымша табыстар мен үнемделген қаржы ресурстары;

в) ерікті жарналар және қайырмалдықтар.

Бюджеттен тыс қорлар толық кӛлемде  ресурстарды мақсатты пайдалануды  және аса маңызды әлеуметтік шараларды  дер кезінде қаржыландыруды кепілдендіреді; олар қаржылық қиыншылықтар жағдайында мемлекеттік билік органдары иек артатын қаржы резерві рӛлін орындайды.

Бюджеттен тыс қорлардың органдары:

- басқару; 

- атқарушы органдар;

- тексеріс комиссиясы;

- қордың аймақтық бӛлімшелері.