Шығыс Еуропа елдерінің экономикасы және баға белгілеу туралы

Жоспар

Кіріспе

 1.Шығыс Еуропа елдерінің экономикасы туралы  және шет елдердегі баға белгілеу туралы

1.1Румыния елінің экономикасы

1.2 Югославия елінің экономикасы

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                    Кіріспе

    Қазіргі таңда Шығыс Еуропа мемлекеттерінің экономикасы қарқынды даму үстінде, соның ішінде Грузия, Украина, Румыния елдері және Балтық жағалауы. Осы жылы Шығыс Еуропа одағы мен Украина арасында Еуропа басшылары бұл елге нарық экономикасы мәртебесін берді. Сондай-ақ Украина елінің Әлемдік Сауда ұйымына мүшелігіне қолдау көрсетпекші. Осы орайда Еуропа одағы мен Украина арасындағы еркін сауда аймағын құру жоспары бар. Бұл жағдай ел экономикасына едәуір әсерін тигізді. Румыния президентінің айтуынша, Румыния мен Қазақстанның экономикалық барлық салада, әсіресе Қазақстан тарапынан мүдделілік танытылған салаларда өзара ынтымақтастықты нығайтуға нақты мүмкіндіктері бар. Атап айтсақ, бұл салалар - мұнай және газ тасымалдау, өндіру және өңдеу, мұнай өндіру және мұнай химиясы, энергетика және ауылшаруашылығы саласындағы машиналар мен жабдықтар өндіру, өнеркәсіптік және азаматтық нысандар мен жолдар салу, медициналық жабдықтар жасау мен ағаш өңдеу. Румыния экономикасының бәсекелестік қабілетін осы елден шығарылатын экспорт көлемі айғақтайды деді И.Илиеску. Қазір бұл республика жалпы экспорттың 70 процентін Еуропалық Одақ елдеріне шығарады.

  Жалпы айта кетсек, баға белгілеу дееніміз (quote, quotation) - қолданыстағы заңнамалық нормалары мен қалыптасқан іс-тәжірибеге сәйкес биржаларда шетел валюталарының, бағалы қағаздардың бағамдарын немесе тауарлардың бағаларын белгілеу. Баға белгілеуді уәкілетті мемлекеттік мекемелер, арнайы органдар валюта биржаларында, қор биржаларында және тауар биржаларында (ресми бағалама), ірі компаниялар мен банктер - ұйымдастырылмаған нарықта (нарықтық баға белгілеу) жүзеге асырады.

 

 

 

 

 

 

 

 

      1.   Шығыс Еуропа елдерінің экономикалық жағдайы.

  Қазіргі таңда Шығыс Еуропа мемлекеттерінің экономикасы қарқынды даму үстінде, соның ішінде Грузия, Украина, Румыния елдері және Балтық жағалауы. Осы жылы Шығыс Еуропа одағы мен Украина арасында Еуропа басшылары бұл елге нарық экономикасы мәртебесін берді. Сондай-ақ Украина елінің Әлемдік Сауда ұйымына мүшелігіне қолдау көрсетпекші. Осы орайда Еуропа одағы мен Украина арасындағы еркін сауда аймағын құру жоспары бар. Бұл жағдай ел экономикасына едәуір әсерін тигізді. Румыния президентінің айтуынша, Румыния мен Қазақстанның экономикалық барлық салада, әсіресе Қазақстан тарапынан мүдделілік танытылған салаларда өзара ынтымақтастықты нығайтуға нақты мүмкіндіктері бар. Атап айтсақ, бұл салалар - мұнай және газ тасымалдау, өндіру және өңдеу, мұнай өндіру және мұнай химиясы, энергетика және ауылшаруашылығы саласындағы машиналар мен жабдықтар өндіру, өнеркәсіптік және азаматтық нысандар мен жолдар салу, медициналық жабдықтар жасау мен ағаш өңдеу. Румыния экономикасының бәсекелестік қабілетін осы елден шығарылатын экспорт көлемі айғақтайды деді И.Илиеску. Қазір бұл республика жалпы экспорттың 70 процентін Еуропалық Одақ елдеріне шығарады. Украинаның сауда жөніндегі әріптесі ретінде Еуропа одағы Ресейді қуып жеткен болатын. Сондықтан да бұл шешімнің орыны- ерекше. Көптеген сарапшылардың айтуынша Украинаның нарықтық экономика мәртебесін анықтау шешімінің бұл ел үшін сауда-саттық пайдасынан гөрі саяси символдық мәні басым болып тұр. Осындай шешімнің жасалуы Украинаның Еуропа одағына мүшелігі бағытында жасалған ілгерішіл қадам, деп сенеді елбасы Юшенко.

                      Шет елдердегі баға белгілеу

Шет елдердегі баға белгілеу мен бағаны реттеу тәжірибесін зерттеу, оның заңдылығы мен тенденциясын түсінуге, Қазақстан экономикасының нарыққа өту кезіндегі баға механизмін қалыптастыруда алған білімді пайдалануға мүмкіндік береді. Олар тәуелсіздігін бізден бұрын алған және олардың экономикасы көптеген ерекшеліктерге ие, сонымен қатар шет дамыған еледрдің баға белгілеу механизмін білу артықшылық етпейді. Сондықтан төменде даыған елдердегі баға белгілеу мен бағаны реттеу үлгілеріне тоқталмақшымыз.  Бағаны жанама реттеудің негізгі бағыттары:  - рестрикциондық несие- ақша саясаты, федералды резервтік жүйенің есептік мөлшерлемесін реттеу,  - тауарлар мен қызмет көрсетуді федералды сатып алуды кеңейту  - мемлекеттік бюджет тапшылығын қысқарту  - рационалды салық саясаты.

       1.1 Румыния мемлекеті туралы және экономикасы

      Румыния (рум. România ) -Еуропаның оңтүстік-шығыс  мемлекетінде,  конституцияға сәйкес  бұқарашыл(демократиялық) республика. Астанасы - Бухарест.Елдің атауы лат.сөзінен шыққан romanus – «римский».Республиканың басы президент, жоғарғы заңдық  орган – екіпалаталы парламент болып табылады. ООН мүшесі 1955 жылдан, ЕС 2007  жылдан және НАТО 2004 жылдан.

   Баста солтүстікте  және шығыста ел Украинамен  шектеседі, солтүсткшығыста - Молдавиямен,  оңтүстікте - Болгариямен(негізгі шекарасы  өзен  Дунаймен өтеді), ал  батыста  - Сербиямен және Венгриямен. Оңтүстік- шығысиа Румыния Қара теңізбен  кетеді.

   XIX ғасырдың орыс  тілдік  әдебиетінде қазіргі Румыния  аумағы Трансильванияның   Молдо-Валахией  атауымен айтылды.

   Румыния патшалығының  әкімшілік картасы 1930 жылы.

Орта ғасыр

    Румынияның  аумағында 3 руминдық княждар:Молдавия,Трансильвания,Валахия.

  Румыния мемлекеті

   Румыния 1859 жылы  арада нәтижеде екі княжеств  бірлестігінің - Молдавии және  Валахии империя мемлекетінен  туды.

  Тәуелсіздік 1877 жылдың 9 мамырының байланысты мен Орыс-Түркияның  соғысының түбімен  қалыптасқан;  осы соғыста араласып, Румыния  Добруджуды иемденді. 1878 жылға дейінгі  және  1914 жылда салыстырмалы тұрақтылықпен  сипатталды.

Саяси сап

    Елбасымен халықпен 4 жылға сайланушы президент болып  табылатын. 2004 жылдан Румынии президентінің  Бэсеску Траян болып табылады.

Сенаторлар тең  жүйеге сайланды.

Парламенттің депутатының  өкілдігінің мерзімі - 4 жыл.

Сайлауларда 2008 желтоқсанда  негізгі өкілдікті парламентте  алды

Сенаттың төрағасы - Мирча  Джоанэ(СДП).

Депутаттың Палатасының  төрағасы - Роберта Анастасе(ДЛП).

 

Экономика

   Артықшылықтар: мұнайдың  босалқы қорларларының, әлует  туризм үшін, төмендетіл- инфляция. 2000 г. тұрақты қалпына келтір- экспорттың өсуі арқылы.

   Әлсіз жақтар: күшті  сыбайлас жемқорлық, биік инфляция(2008 жылы - 8,1 %). Созылмалы өткел нарықтық  экономикаға деген жоспарлыдан.  Ақырын аспанда- нарықтық реформа. 

      Басты сала  ауыл шаруашылық, дәннің шаруашылығының. Виноградарство. Мал шаруашылығымда - қойдың және ірі мүйізді малдың ажырат.

Туризм 

  Негізгі серіктестер ша сыртқы саудаға - Франция(2006) Германия, Италия.

Көлік

  Румынские темір жолдар - орында- жүк тасымалдаудың маңызды  бөлігін және жолаушының тасымалының  ішкі  елдің теміржол компаниясына.  Темір жол жоғары  11 тыс.км, көліктің  ауының 1075 километрі  Дунадан   өтеді. 

Халқы

Румынии халқы - 21 498 616. Туу- - 10,6 1000 чел. өлімі - 11,8 1000 чел.

 

Өнеркәсіп

Румынии мұнай, табиғи газ, алтын, күміс, тұз, бокситы, марганцевая кен, көмір шығарылады. Табиғи газ бас  жонның Трансильванском шығарылады және ара карпатских таудың подножьях, жан Карпат және мұнайдың негізгі  алапасы жүргізеді. Алдым Крайовы  және Плоешти Румынии оңтүстік-орталықтың бөлігінде қоңыр көмірдің алапасы  жүргізеді. Тастың көмірі северо-востоке  ара Комэнешть шығарылады және жан  Клужа северо-западе.

Үшін ағымдық жылдың бірінші  тоғыз айы мемлекеттік қазынаға 1,27 млд түсті. евро темекінің өнімінің айланысынан, не бас 38% көрсеткіштің биігінің ескі жылдың.

На ағымдық кезді контрафактного темекінің деңгейі Румынии базарларында 11,8% ортақ саннан тең, бұрын көрсеткіш 15,7% келді.

 

Сырт сауда  және қарыз-құрыздар.

Румынии сыртқы саудасының көлемі ара 1997 19,704 млн. долларды келді; импортқа 11 275,9 млн. приходилось және на экспортты - 8 428,9 млн. доллар. Румынского экспорттың басты тұтынушылары -Франция, Түркия және США Германия, Италия. Италия, Ресей және Франция - негізгі елдер импортта.

Арада экспорттың 1996 негізгі  мақалаларымен тоқымалық өнеркәсіптің тауарлары, металлы және машиностроения және химиялық өнеркәсіптің өнімі болды. Ауыл шаруашылықтың импорттың негізгі  мақалаларын кел- отын, машиностроения өнімінің және жабдық, өнім тоқымалық  өнеркәсіп және.

 

 

               Румыния мен Қазақстан елінің арасындағы жағдайы

       Румыния үкіметі Қазақстанды өзінің Орталық Азиядағы негізгі потенциалдық әріптесі ретінде таниды және екі ел арасындағы экономика саласындағы екі жақты ынтымақтастықтарды пәрмендендіруге ниетті. Экономикасы әуелден қалыптасқан өндіріс орындарының технологиясы озық үлгіде. Мәселен, ғарыш кемелері мен зымырандарды жасайды, су астында жүзетін сүңгуір қайықтар, мұхиттарда жүретін ірі кемелерді шығарады. Атом және энергетика саласы жақсы дамыған. Шикізат өндірісі, темір жол, автокөлік жолы саласы көп ілгері басқан. Әсіресе, ғылыми-зерттеу орталықтары дамыған. Бұл туралы бүгін, 9-қыркүйекте қазақстандық және румыниялық кәсіпкерлердің қатысымен Алматыда өткен бизнес-форумда Румыния президенті Ион Илиеску хабарлады.        И.Илиескудің айтуынша, алдағы уақытта Румыния Еуропалық қоғамдастықтың толық құқылы мүшесіне айналғалы отыр. Осыған байланысты ол Қазақстандық іскерлерді өз елінің экономикасына инвестиция салуға шақырды. Бұл қазақстандық кәсіпорындардың жалпы Еуропалық нарықта бекем позиция иемденуіне мүмкіндік береді.    Румыния президентінің айтуынша, Румыния мен Қазақстанның экономикалық барлық салада, әсіресе Қазақстан тарапынан мүдделілік танытылған салаларда өзара ынтымақтастықты нығайтуға нақты мүмкіндіктері бар. Атап айтсақ, бұл салалар - мұнай және газ тасымалдау, өндіру және өңдеу, мұнай өндіру және мұнай химиясы, энергетика және ауылшаруашылығы саласындағы машиналар мен жабдықтар өндіру, өнеркәсіптік және азаматтық нысандар мен жолдар салу, медициналық жабдықтар жасау мен ағаш өңдеу. Румыния экономикасының бәсекелестік қабілетін осы елден шығарылатын экспорт көлемі айғақтайды деді И.Илиеску. Қазір бұл республика жалпы экспорттың 70 процентін Еуропалық Одақ елдеріне шығарады.       

     Бизнес-форумға 20-дан астам Румыниялық компаниялардың өкілдері қатысты. Бас қосудың басталар алдында И.Илиескудің хабарлауынша, екі компания Қазақстанда бір мәрте пайдаланылатын шприцтер өндіретін зауыт салу туралы келісімге келіп үлгерген. Осы жөніндегі келісім құны 1,5 млн. долларды құрайды деп күтілуде.  

      Румыния үкіметі Қазақстанды өзінің Орталық Азиядағы негізгі потенциалдық әріптесі ретінде таниды және екі ел арасындағы экономика саласындағы екі жақты ынтымақтастықтарды пәрмендендіруге ниетті. Бұл туралы бүгін, 9-қыркүйекте қазақстандық және румыниялық кәсіпкерлердің қатысымен Алматыда өткен бизнес-форумда Румыния президенті Ион Илиеску хабарлады. 

 

                    1.2   Югославия елі туралы және экономикасы

           Югославия  Патшалығы  - балканского түбектің батысшыл бөлігінде 1929-1941 жылы(формально 1945 жылға дейін аумақта қазіргі Словении, Хорватии, Сербии, Черногории, Боснии және Герцеговины және Македонии) мемлекеттің ресми атауы. Атау қабылда- кейін мемлекеттік төңкерістің короля сербов, хорватов және словенцев 1929 жылдың 6 қаңтарының Александра болды. Дейін осы, кезге 1918 жылдың 1 желтоқсанынан атауды: королевство сербов, хорватов және словенцев тасыды, қысқарт- КСХС(серб. Кра Срба евина, Хрвата және Словенаца, КСХС сокр.).

    Тарих

   Король басқармасы  осы кезге авторитарлық-тартпақы  үрдістермен сипаттады. Сай келмеған  бірде-бір расселения аумағына  негізгі южнославянских халыктардан  королевство Югославия в аулақта-  межэтнических шатақ және ыдыра-  қаупінің провинции(бановины) деген  бөлісті. Сол ұлтаралық ажырымның  және ассимиляцияның өшір- рауаятына  сәйкесті.

   Дейін хорватскими  усташами короля Александра тындырымды  кісі өлтіруының ара 1934 Югославия  жалғаулыққа деген ориентирована  батысшыл Еуропаның(олай ата-  жас Антанту деген кірді) бұқарашыл  державами болды. Кейін короля ажалының және князя-наместника Павла кірісінің к абызға мемлекет дружественный к фашистским ел - Германии және Италии курсты алған.

    1939 жылдың 26 тамызының  бас негіз Цветковича келісімінің  - Мачека Хорватия автономияны  шегінде королевства сияқты жеке  бановина алды.

  1941 г. наурызында Югославии(Цветковича  жұмыс бөлмесі) үкіметі қол  қойды.

  1941 жылдың 6 сәуірінің  Югославия ,Германия және оның  одақтасының қосындары, басып  алып- және аумақ ажыратылды- елдер  ара жүріс югославдық операциясымен   соқтықты. Жасалған  дербес хорваттық  мемлекет(бақыла- та Боснию) елдің  аумағының бөлігі к аулақтады  Германии, сербов зұлматы басталды және Италии. Югославии народно-бос  күрес қанат жайды. Оны басқарды, бір жақтан, Тито(Югославии коммунизмнің партиясы,(1919 г. негізде-) коммунизмдері.

   Халқы

  

Югославии халқы 1991 жылға  дейін.

СФРЮ арада негізгі  славянские халыктарды жерледі, алайда Воеводину - венгры.

- 15 772 098 человек(бірінші перепись кейін 2-й дүниежүзілік соғыстың)

-1953 - 16 936 573 человек

-1961 - 18 549 291 адам

-1971 - 20 522 972 человек

-1981 - 22 424 711 адам

-1991 - 23 528 230 адам(халықтың соңғы перепись)

Ел: алты республикадан деген  құралды

-Словения(словенцы)

-Хорватия(хорваты, сербы)

-Босния және Герцеговина(боснийцы, сербы, хорваты)

-Сербия(сербы, албандар, венгры, черногорцы)

-орталықтың Сербия(сербы)

-Косово(албан, сербы, түріктер, черногорцы)

-oВоеводина(сербы, венгры, словаки, румыны, хорваты)

-Черногория(черногорцы, сербы)

-Македония(македонцы, албандар)

   Бала-шағалар Югославии халқының бұлға- некелерінен көбіне себя сияқты югославы анықтады, 1981 жылға елде мынадай бол- 1 216 463 адам(5,4 %).