Халықаралық сауда теориясы

 «Римдік шарттардың» күшіне  енуінен бұрын Батыс Еуропада  ЕЭЫҰ-дың (Еуропалық экономикалық  ынтымақтастық ұйымы) барлық 17 мемлекеттерін  қамтитын еркін сауда зонасын  құру әрекеті сәтсіздікке ұшырады.  Еуропалық еркін сауда ассоциациясын  (ЕФТА) құру туралы келісім бір  жағынан, ЕЭЫ карым-қатынастарының  жағдайын келіссөздерде жақсартуға  жәрдемдесу үшін, ал басқа жағынан,  он жыл бойы толық жұмыспен  қамтылу және өмір деңгейін  кедендерді ликвидациялау және  өнеркәсіптік тауарларға көптеген  шектеулер енгізу арқылы жақсартуды  қамтамасыз ету үшін күшіне  енді. ЕЭЫ-ға қарағанда сауданың  кез-келген либерализациясы ұлттық  кедендік автономдылықты сақтау  арқылы жүзеге асуы керек.  

 Еуропалық еркін сауда ассоциациясы  кең экономикалық және саяси  интеграцияға ұмтылмағандықтан, оның  жеке құқықтық реттеулері жоқ  және ол минимум мүшелерден  құралады. Ең жоғарғы орган ЕФТА  кеңесі болып табылады, онда әр  елдің бір даусы болады. Бұл  кеңес шарттардың қолданылуын  және орындалуын бақылайды. Сонымен  қатар ол қатысушы елдер ассоциация  мақсаттарын жүзеге асыруды қолдау  үшін келесі қадамдарды жасау  керек пе, соны тексереді. Бұдан  басқа жеті тұрақты комитеттер  бар (мысалы, сауда және кедендік  эксперттер). ЕФТА секретариаты Женевада  орналасқан. Оны бас директор  мен оның орынбасары басқарады.  ЕФТА-дан шығу өтінішті бергеннен  кейін 12 ай өткен соң ғана  мүмкін

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

    Алдағы ұзақ жылдар  болжамында Батыс серіктестер  Қазақстан  экспортындағы әдеттегі  өнімдерінің экспорттындағы қызығушылығы  осы қалыпта болады деп айту  қиын. Себебі ондай шикізаттар  өздерінде де жеткілікті (мысалы, көмір, қара, металл, астық т.б.).

      Ал Шығыс серіктестерге  келсек, олар керісінше болашақта  Қазақстанның әдеттегі экспорттық  өнімдерін алуға қызығушылығы  артады, себебі бұл аймақта индустриализацияның  сондай сатысында тұр. Оларға  құрылыс материалдары, отын, металл, т.б. ресурстар қажет. Бірақ  бұл жерде де транспорт проблемалары  тұр. Импорттық саясат тек халықтың  күнделікті қажатін өтеу және  өндірістің қызметін бақылау  ғана емес, сондай-ақ экономиканы  күшейту, оның тиімділігін және  бәсекелесу қабілеттілігін арттыру.  Жақын жылдардағы импортты ұтымды  ауыстыру бағыттары, импортты  айырбастау өндірістерін ұйымдастыру  (жартылай шикізат, басқа да  материал түрлері). Ол өнімдер  импорт өнімдерінің бағасына  қарағанда аз шығындармен өндірулері  тиіс.       

 

Консорциумға  кіретін қатысушылар өзінің заңдылық және шаруашылық еркіндігін сақтайды, бірақ консорциум мақсатына қатысты  қызмет бөлігінде олар бірлесе отырып сайланған жетекшіге бағынады.

Консорциум  лидері басқа мүшелердің оған берген өкілетілігі шегінде әрекет етеді. Халықаралық саудада консорциум тапсырыстарды алуда бірлескен  күрес жүргізу үшін және оларды бірлесе  отырып орындау үшін құрылады.

Консорциум  тапсырыс беруші адам алдында бірлескен  жауапкершілікте болады.

Консорциумға  қатысушы көп жағдайда өзінің тапсырыстағы 10% үлесі шегінде мүліктік жауапкершілікте  болады, ал қалған сома басқа қатысушылардың тапсырыстағы үлесі бойынша өзара  пропорционалды түрде бөлінеді.

Сауда үйі  – күрделі құбылыс болып табылады. сондықтан оның мәнін ашу үшін ең алдымен оның ерекшеліктері мен  негізгі мақсатына тоқталып өту  керек:

 

 

Қазақстанның  егеменді ел ретінде қалыптасуы барысында  халықаралық экономикалық қатынастар ғылымын қолға алып, оны оқуды  жетілдіру көкейтесті мәселеге айналып  отыр. 
Бір елдегі жеке кісілер мен фирмалар сияқты, елдегі компаниялар бір-бірімен сауда жасасқанда, ол екі жаққа да тиімді болады. Олай дейтін себебіміз, сатылатын тауар бір жағынан керек емес және артық болатын болса, екінші жағынан тауар қажетті болғандықтан оны сатып алады.

 

 

 

 

Қолданылған әдебиеттер

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 
 
1. Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында». ҚР Президентінің Қазақстан халқына жолдауы. Астана,18.02.05 ж. 
2. Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында. Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы». ҚР Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы. Астана, 01.03.2006 ж. 
3. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексі (Салық Кодексі) 12.06.2001г. № 209-11 ҚРЗ (өзгерістер және толықтыруларымен). 
4. Гатаулин Ш.К. «Налоги и налогообложение». Учебное пособие. Т., ГНК. 1996. 
5. Горский И.В. Налоги в рыночной экономике. М., Общ. Анкил, 1992. 
6. Деренберг Р.Международное налогообложение: Краткий курс. М.,ЮНИТИ, 1997. 
7. Русаков И. Налоги и налогообложения: Учебник для ВУЗов -М.: Юнити, 2000. 
8. Кобор X. Налогообложение юридических лиц в ФРГ // Налоговый консультант (Налоговый эксперт). -2003. №4. 26-27 с. 
9. Полонова Н. Налоговые органы Франции //Финансы. - 2002. -№1. 
10. Юткина Г. Налоги и налогообложения: Учебник.- М.: Инфра-М, 1999. -429 с. 
11. Черник Д. Налоги и налогообложения. - М.: Финансы и статистика. -2001.-543 с. 
12. Лекбедова Л. Налоги в США //Банки Казахстана.- 1999. -№12. 39-40с. 
13. Майере У. Налогообложение в США // Налоговый эксперт. - 1999.-№3.-33-35 с. 
14. Мещерякова О.В. «Налоговые системы развитых стран мира» (справочник).- Москва, Фонд «Правовая кулътура», 1995, - 240 с. 
15. Сутырин С. Налоги в мировой экономике и налоговое планирование: Учебпое пособие // изредакции Михайлов В.А. -М.: Полиус, 1998. -577с. 
16. Международное налогообложения // Бюллетень бухгалтера. 2002. №20 -8с. 
17. Чериик Д. Налоги и налогообложения. - М.: Финансы и статистика. -2001.- 543 с. 
18. Жарасбай А. Совершенствование механизма государственной поддержки малого и среднего предпринимательства в Казахстане. -Алматы: Университет «Туран», 2002.-140 с. 
19. Әкімов А.Қ. Арнаулы салық режимі бойынша шағын бизнес субъектілері үшін «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» ҚР-ң Кодексінің (Салық Кодексінің) негізгі ережелеріне түсіндіру жөніндегі Жинақ. Астана,- 2002. 
20. Сельское хозяйство Казахстан и страны СНГ //Алматы - 2002. №4.