Структуралық ботаника

әл-фараби атындағы қазақ ұлттық УНИВЕРСИТЕТі

 

 

 

 

 

 

                                                                       

                                                                      

 

 

                                                                                                                           

 

                                                                                                        

 

 

«6M061300 – ГЕОБОТАНИКА»

мамандығы бойынша

МАГИСТРАТУРАҒА  ТҮСУШІЛЕРГЕ АРНАЛҒАН МАМАНДЫҚ БОЙЫНША ТҮСУ ЕМТИХАНЫНЫҢ

БАҒДАРЛАМАСЫ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

АЛМАТЫ 2012

 Экзаменациялық тақырыптардың тізімі

 

«Структуралық ботаника» пәні

1. Тақырып «Өсімдік ұлпалары»

Ұлпалар  туралы  жалпы  түсінік.Түзуші  ұлпалар. Ассимиляциялық  ұлпалар. Қор  жинаушы ұлпалар. Аэренхима.Сорушы  ұлпалар Архаулық   және   өткізгіш   ұлпалар. Архаулық  ұлпалар   және   олардың   ерекшеліктері.  Өсімдіктер   денесінде    архаулық   ұлпалардың   орналасуы. Өткізгіш   ұлпалар және   олардың   құрам бөліктері,   қызметі.  Өткізгіш  шоқтар  түрлері   және   құрамы.

2. Тақырып «Тұқым, өскін»

Тұқымның типтері. Ұрық  және  тұқым  туралы   түсінік. Жерасты  және жер үсті өніп, көктеп  шығу.

3. Тақырып «Тамыр  және  тамыр  қызметтері»

Тамыр  және  тамыр  жүйелері.Тамырдың  қызметі, құрамы.

4. Тақырып «Өскін  және өскін қызметтері»

Өркен  және   өркен  жүйелері. Бүршік  және  оның  типтері. Өркеннің  меристемалық  төбесінің  құрылысы.

5. Тақырып «Жапырақ және оның қызметтері»

Жапырақтың  шығу  тегі  туралы  түсінік. Жапырақтың  орналасуы   және   оның   заңдылықтары. Жапырақтың морфологиялық жіктелуі -Жапырақтың   анатомиясы. Сабақтың  морфологиясы. Сабақ  және   тамырдың салыстырмалы   алғашқы   құрылысы. Сабақтың  алғашқы  құрылысының   күрделенуінің эволюциясы   немесе Стела  теориясы. Өркеннің бутақтануы. Сабақтың  анатомиялық  соңғы   құрылысы. Дара   жарнақтылар  сабағының  құрылысы. Бүршіктерден  өркендердің   дамуы. Гүлшоғыры  туралы  жалпы  түсінік   және   олардың  типтері.

6. Тақырып «Өсімдіктердің ұрпақ шығаруы және көбеюі»

Өсімдіктердің көбеюі   және жаңа  ұрпақтан  пайда   болуы  туралы  жалпы түсінік.

7. Тақырып «Гүл  құрылысы»

Гүлдің құрылысы, қызыметі   және  шығу  тегі. Гүлдің морфологиясы. Жемістердің  морфологиясы. Апомиксис. Жемістер  туралы  жалпы түсінік. Жай, күрделі және  біріккен  жемістер. Нағыз және  æàлған  жемістер. Құрғақ  және  шырынды жемістер.

8. Тақырып «Гүлшоғыр құрылысы»

Гүлшоғыры  туралы  жалпы  түсінік   және   олардың  типтері. Морофологиялық белгілері, классификациясы.

9. Тақырып «Жеміс құрылысы»

Жемістердің  морфологиясы. Апомиксис. Жемістер  туралы  жалпы  түсінік. Жай, күрделі  және  біріккен  жемістер. Нағыз  және  æàлған  жемістер. Құрғақ  және  шырынды  жемістер.

10. Тақырып «Өсімдіктер экологиясы»

Өсімдіктердің   экологиялық   типтері. Өсімдіктердің   тіршілік формалары. Өсімдіктердің жасына  қарай өзгеруі. Өсімдіктердің  мерзімге  қарай өзгеруі.

 

                           «Өсімдіктер систематикасы» пәні

1. Тақырып «Прокариоттар»

Прокариоттар. Дробянкалар  және көк-жасыл балдырлар бөлімдері. Көбеюі. Таралуы, табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы.

2. Тақырып «Төменгі  сатыдағы өсімдіктер »

Прокариоттар. Дробянкалар  және көк-жасыл балдырлар бөлімдері. Көбеюі. Таралуы, табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы. Балдырлар. Жасыл, хара, эвгленалы, диатомды, қоңыр және қызыл балдырлар бөлімдері. Жалпы сипаттамасы. Морфологиясы. Көбеюі. Балдырлардың практикалық маңызы.

3. Тақырып «Саңырауқұлақтар бөлімі »

Жалпы сипаттамасы. Оомицеттер, зигомицеттер, аскомицеттер (қалталылар), базидиомицеттер, дейтеромицеттер (жетілмеген саңырауқұлақтар) кластары. Жалпы сипаттамасы. Негізгі өкілдері. Саңырауқұлақтардың табиғаттағы және шаруашылықтағы маңызы.

4. Тақырып «Қыналар»

Жалпы сипаттамасы. Негізгі  өкілдері. Маңызы.

5. Тақырып «Споралы өсімдіктер»

Риниофиттер, мүктәрізділер, плаунтәрізділер, қырықбуынтәрізділер, папоротниктәрізділер бөлімдері. Жалпы сипаттамасы. Даму циклы. Кластарға бөлінуі. Маңызы, өкілдері.

6. Тақырып «Ашық тұқымдылар бөлімі»

Ашық тұқымдылар бөлімі. Жалпы сипаттамасы. Кластарға бөлінуі. Маңызы.

7. Тақырып «Жабық тұқымдылар бөлімі»

Гүлді өсімдіктер немесе жабық тұқымдылар бөлімі. Жалпы сипаттамасы. Даму циклы.

8. Тақырып «Қосжарнақтылар класы»

Магнолиопсидтер немесе қосжарнақтылар класы. Жалпы сипаттамасы. Магнолиялар, тұңғиықтар немесе нимфалар, сарғалдақтар, көкнәрлер, қалампырлар, алабұталар, крестгүлділер, раушандар, бұршақтар, алқалар, сабынкөкгүлділер, күрделігүлділер тұқымдастары. Жалпы сипаттамасы. Негізгі өкілдері. Маңызы.

9. Тақырып «Даражарнақтылар класы»

Лилиопсидтер (немесе даражарнақтылар) класы. Кластың жалпы сипаттамасы. Лалагүлділер, құртқашаштар, астық тұқымдастары. Жалпы сипаттамасы. Негізгі өкілдері. Маңызы.

 

«Өсімдіктер физиологиясы» пәні

1. Тақырып «Өсімдік клетканың құрылысының»

Өсімдік клетканың құрылысының  ерекшелігі. Су алмасу физиологиясы.

2. Тақырып «Фотосинтез»

Фотосинтез.Фотосинтездің  жарық және қараңғы сатылары. Фотофосфорлану. Митчеллдің хемиосмотық теориясы. 

3. Тақырып «Тыныс алу»

Фототыныс алу. Тыныс  алудың  физиологиясы. Гликолиз. Кребс циклі. Пентозофосфатты жол. Глиоксилатты жол.

4. Тақырып «Өсімдіктердіңминералдық қоректенуі»

Өсімдіктердіңминералдық қоректенуі. Макро- және микроэлементтер

5. Өсімдіктердің  өсіп дамуы.

Өсімдіктердің  өсіп дамуы. Стресс физиологиясы.

 

  «Қазақстан биоресурстары» пәні

       1. Тақырып «Қазақстанның пайдалы өсімдіктері»

Қазақстанның негізгі  шикізаттық өсімдіктерін  игеру  тарихы шикізаттардың зерттеу тәсілдері. Аудандастық типтері, флоралық геоботаникалық, ресурстанулық. Өсімдіктер әлемінің ресурстары- Шикізаттық өсімдіктердің негізгі топтары.  Жабайы өскен тағамдық ресурстар. Қош-иісті өсімдіктер. Қазақстанның эфир майлы өсімдіктері. Қазақстанның илік өсімдіктері.Дәрілік өсімдіктер және оларды денсаулық сақтау жүйесіне ендіру. Қазақстанның сәндік өсімдіктері. Өсімдіктер әлемінің ресурсын тиімді пайдалану және оларды қорғау.

2. Тақырып «Жануарлар әлемі ресурстары»

Жануарлар әлемі ресурстары. Қазақстан балықтары. Балықтар қорын  тиімді пайдалану және оларды қорғау. Жер үстіндегі омыртқалылар және омыртқасыздар. Омыртқасыздар қорын тиімді пайдалану,  өндіру және олардан алынатын өнімдер. Қазақстанның жер үстіндегі жануарлары және оларды ресурстары. Қазақстан құстары. Қоры, тиімді пайдалану және қорғау. Сүтқоректілер қоры, тиімді пайдалану және қорғау.

3. Тақырып «Ерекше қорғалатын табиғи территориялар»

Қазақстанның  ерекше қорғалатын табиғи территориялары. Қорықтар, ұлттық парктер, заказниктер  және олардың ресурстық түрлерді қорғаудағы маңызы. Қазақстандағы ресурстану жұмыстарының болашағы.

 

 

 

 

 

«Генетика»  пәні

1. Тақырып «Тұқымқуалаушылық және өзгергіштік туралы түсінік»

Тұқымқуалаушылық және өзгергіштік туралы түсінік. Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштіктің тірі ұйымның  әртүрлі: молекулалық, клеткалық, организмдік  және популяциялық деңгейлерінде көрінуі. Тұқымқуалаушылықтың цитологиялық негіздері. Клетканың бөлінуі және өзін-өзі өндіруі. Митоз. Митоздық цикл және митоздың фазалары.

2. Тақырып «Жыныс генетикасы»

Жыныс хромосомалары, гомо- және гетерогаметалы жыныс. Жынысты  анықтаудың хромосомалық теориясы. Жыныспен тіркескен белгілердің тұқымқуалауы. Жыныспен тіркескен белгілерді зерттеу үшін реципрокты шағылыстырулардың маңызы. Жыныс хромосомалары ажырамаған кездегі тұқымқуалау. Хромосомалардың бірінші және екінші ажырамауы. Жынысты анықтаудың баланстық теориясы. Интерсекстер. Гинандроморфизм.

3. Тақырып «Тіркесе тұқым қуалау»

Тіркесе тұқым қуалау құбылысының ашылуы. Тіркесу топтары. Тіркесе тұқымқуалаудың цитологиялық негіздері. Кроссинговердің генетикалық  дәлелдері. Хромосомалардың жекелеген  және көптеген айқасулары. Интерференция және коинциденция. Гендердің хромосомаларда линиялық орналасуы. Геннің орналасу орнын табу (локализация). Мейоздық және митоздық кроссинговер. Кроссинговерге әсер етуші факторлар.

4. Тақырып «Мутациялық теория»

Мутациялық өзгергіштік. Генеративті және соматикалық мутациялар. Гендік мутациялар. Хромосомалық қайтақұрылулар. Хромосома ішілік және хромосомааралық қайтақұрылулар: делециялар, дупликациялар, дефишенсилер, инверсиялар, транслокациялар, транспозициялар. Геномдық мутациялар. Полиплоидия. Автополиплоидия. Аллополиплоидия.

5. Тақырып «Популяциялық мутация»

Популяция және оның генетикалық құрылымы. Харди-Вайнберг заңы, оның қолдану мүмкіндігі. Адам генетикасын зерттеудің әдістері. Тұқым қуалайтын аурулар. Хромосомалық және гендік аурулар.

 

«Молекулалық биология» пәні

1. Тақырып «Нуклеин қышқылдары»

Нуклеин қышқылдары: ДНҚ, РНҚ. Олардың жалпы сипаттамасы. Нуклеин қышқылдарының құрылымы. Пуринді және пиримидинді негіздер. Көмірсулы компоненттер. Нуклеозидтер. Нуклеотидтер. ДНҚ-ның бірінші реттік құрылымы.

2. Тақырып «ДНҚ репликациясы»

ДНҚ репликациясы. Репликацияның  негізгі принциптері. ДНҚ репликациясының  жартылай консервативтілігі механизмінің тәжірибелік дәлелдемесі. Мезельсон және Сталь тәжірибесі. Сақиналы ДНҚ репликациясы. Эукариот және прокариот репликациясының ерекшеліктері. Репликация инициациясы. Репликативті айырым, оның құрылымы және қызметі. Бір бағытты және екі бағытты репликация.

4. Тақырып «ДНҚ репарациясы»

Репарация типтері. Мутациялық бұзылыстардың коррекциясы. Фоторективация. Эксцизионды репарация. Рекомбинациялық репарация. SOS-репарация. Клетканың генетикалық аппаратының тұрақтылығының сақталуындағы ДНҚ репарациясының рөлі.

5. Тақырып  «ДНҚ репарациясы»

Транспорттық РНҚ. тРНҚ-ның  бірінші, екінші және үшінші реттік құрылымы. Антикодон. Аминоацил тРНҚ-синтетаза құрылымы. Про- және эукариоттардағы рибосома құрылымы. рРНҚ-ның процессингі. мРНҚ-ның процессингі. мРНҚ-ның прокариоттардағы трансляциясы, этаптары және оның механизмдері, реттелуі. Бактериялардағы трансляция процесінің иницияциясы және оның этаптары. Трансляция элонгациясы. Элонгацияның белоктық факторлары. Трансляция процесінің терминациясы.

 

«Эволюциялық ілім» пәні

1. Тақырып «Эволюциялық ілім»

Эволюциялық ілім - тірі табиғаттың тарихи дамуының жалпы  заңдылықтары мен қозғаушы күштері туралы ғылым. Эволюциялық теорияның биологиялық ғылымдар жүйесіндегі орны, оның ғылыми және практикалық маңызы. Жерде тіршіліктің пайда болуы туралы  негізгі теориялар.

Көне дүниедегі эволюциялық  идеялар (Қытайдың, Индияның философиялық мектептері, грек философтары). 18-ші және 19-шы ғасырдың бірінші жартысында эволюциялық көзқарастардың дамуы. Линнейдің, Бюффонның, Вольфтің, Сент-Илердің, Бэрдің ж.б. еңбектерінің тірі табиғаттың дамуы мен бірлігі туралы түсініктерді қалыптастырудағы ролі. Трансформизм мен креоционизмнің күресі. Биологиядағы преформизм және эпигенез идеялары.

2. Тақырып «Ламарк ілімі»

Органикалық формалардың  градация принципі және оның прогрессивті эволюциядағы ролі. Ламарк заңдары. Ламарк  теориясын сынап талдау. Ч.Дарвин теориясы шығуының алғы шарттары. Неоламаркизм.

3. Тақырып «Тіршілік үшін күрестің Дарвиндік концепциясы»

Ч.Дарвиннің “Түрдің  шығуы” еңбегінің негізгі қағидалары. Дарвиннен кейінгі дәуірде  эволюциялық теорияның дамуы. Генетика мен дарвинизмнің синтезделуіндегі алғашқы қадамдар.

Тіршілік үшін күрес пен табиғи сұрыптаудың  байланысы. Тіршілік үшін күрестің формалары. Қолдан сұрыптау туралы Ч. Дарвинның ілімі. Дарвиннің табиғи сұрыпталу теориясы. Табиғи сұрыпталудың негізгі салдарлары. Табиғи сұрыпталу қарқынының сандық өлшемі. Табиғи сұрыпталудың әсерінің тәжірибиелік зерттелуі. Табиғи сұрыпталу әсерінің мысалдары. Табиғи сұрыпталудың формалары.  Жыныстық сұрыпталу.

4. Тақырып «Тіріге тән негізгі қасиеттер»

Тіршіліктің геохимиялық  ролі (Вернадскийдің ілімі). Тіршілік ұйымының негізгі деңгейлері, олардың  өзара байланыстылығы және арақатынасы. Эволюцияның зерттеу әдістері және дәлелдері. Жердегі тіршілік. Эволюцияның негізгі кезеңдері және сипаттары. Жердің геохронологиясы туралы жалпы мәліметтер. Өсімдіктер мен жануарлар эволюциясының негізгі кезеңдері мен ерекшеліктері. Микроорганизмдер, өсімдіктер мен жануарлар эволюциясының өзара байланысы (биогеоценоз).