Автор: Пользователь скрыл имя, 24 Февраля 2013 в 13:08, реферат
Бiр немесе бiрнеше жұмыс берушi (олардың өкiлдерi) және бір немесе бiрнеше қызметкерлердiң өкiлдерi ұжымдық шарттар жасасу мақсатымен келiссөздер жүргiзедi.
Ұжымдық шарт жасасу жөнiндегi келiссөздердi бастау туралы ұсыныспен екiншi тараптан хабарлама алған тарап он күн мерзiм iшiнде оны қарауға және келiссөздерге кiрiсуге мiндeттi.
1. Ұжымдық шарттың түсінігі
2. Ұжымдық шарттың мазмұны
3. Ұжымдық шартты жасау тәртібі мен негіздері
4. Қортынды
Еңбектік жеке құқықтар еңбек шарттарымен (кон-трактілермен) белгіленеді. Жеке еңбек шартын жасағанда «заң-мен тыйым салынбайтын іс-әрекеттердің барлығын да жасауға болады» — деген қағида жүзеге асырылады.
Барлық қүқық салалары құкықтық нормаларды— жалпы және ерекше деп аталатын екі бөлімге бөледі.
Еңбек құқығының түсінігі, әдістері мен қайнар көздері, еңбек қатынастары, еңбек құқығының кағидаттары (прин-циптері), еңбек құқығының субъектілері, ұжымдық шарттар жалпы бөлімде зерттеледі.
Ерекше бөлімде жұмыспен қамту; жеке еңбек шарты; жұмыс уақыты мен демалыс уақыты, жалақы, еңбек тәртібі; матери-алдық жауапкершілік, енбекті қорғау, еңбек даулары қарас-тырылады. Жалпы және ерекше бөлім өзара тығыз байланыс-ты, осы екі белімнің жиынтығы еңбек құқығын құрайды. Жал-пы белімнің ережелері мен институттары Ерекше болімдегі накты нормаларды қолданғанда негізгі басшылыкқа алынады.
Еңбек құқығы кұқық саласының
жеке саласы болуымен бірге ол басқа
құқық салаларымен тығыз
Еңбек кұқығы азаматтық, әкімшілік және әлеуметтік қам-сыздандыру кұқыктарымен тығыз байланысты.Еңбек шарты – қызметкер мен жұмыс беруші арасындағы келісім. Бұл шартқа сәйкес қызметкерлер еңбек тәртібіне бағына отырып, белгілі бір мамандық бойынша жұмыстарды орындауға, ал кәсіпорын тараптардың келісімі және еңбек заңдарында қарастырылған айлық жалақыны төлеуге және тиісті еңбек жағдайларымен қамтамасыз етуге міндетті болады. Қызметкер мен жұмыс беруші арасындағы еңбек қатынастары Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы» 1999 жылғы 10 желтоқсандағы № 493 Заңында, еңбек қатынастарын реттеуге арналған басқа да нормативтік-құқықтық актілерде жан-жақты қарастырылған.
Қазақстанның қолданыстағы еңбек заңдарының өзіне тән ерекшеліктері еңбек шартының ролін күшейту болып табылады. Нарықтық қатынастарда еңбек саласындағы қоғамдық қатынастардың қатысушыларына жеке еңбек шарты негізінде еңбек жағдайларын реттеуде теңдей мүмкіндіктер ұсынылады. Шарт жалдамалы қызметкерлердің жеке қасиеттерін ескеруге, еңбек құқықтық қатынасының тараптарының құқықтары мен міндеттерін дербестендіруге мүмкіндік береді.
Еңбек құқықтық қатынастарды мемлекеттік реттеуге күш салу орталықтандырылғаннан орталықсыздандырылуға, заңнан – шарттылыққа қарай өтеді. Сонымен бірге, негіздеме және жеке еңбек шартын бұзу бөлігінде заңмен реттеу қалады.
Еңбек заңдарының мақсаты – барынша ұзақ мерзімді құқықтық қатынасты қамтамасыз ету. Бұған әдетте, жұмыс беруші де, қызметкер де мүдделі. Жұмыс беруші өз ісін жақсы білетін және қажетті жұмысты орындай алатын оқыған, білікті қызметкерлерден тұратын кадрларды тұрақты иемденуді қалайды. Қызметкер тұрақты жұмыс пен соған төленетін ақыға мүдделі. Еңбек заңдарының құқықтық нормалары тап осындай жағдайды тудыруға бағытталған. Осы немесе басқа тараптың қалауына байланысты еңбек құқықтық қатынастарын еріксіз тоқтатуға әкелетін тараптардың әрекетіндегі кездейсоқтарды болдырмауды көздейді.
Еңбек туралы Заңның 26-бабының 3) тармақшасына сай жеке еңбек шартын бұзуға жеке еңбек шартының қолданылу мерзiмi немесе сынау мерзiмі iшiнде қызметкердiң жеткiлiктi бiлiктiлiгiнiң болмауы не белгiлi бiр жұмысты жалғастыруға кедергi келтiретiн денсаулық жағдайы салдарынан атқаратын қызметiне немесе орындайтын жұмысына сәйкессiздiгi аңғарылған жағдайда жол беріледі.
Еңбекті қоғамдық ұйымдастырудың және құқықтық реттеудің мәнін мазмұнын және тетігі мемлекеттік еңбек ресурстарын пайдаланудың саласындағы саясатты анықтайды.
Қортынды
Қорта айтқанда мемлекет халықты жұмыс пен қамтамасыз ету үшін мемлекеттік бағдарламаныда жасап және жұмыс орындарын ашқан кәсіпкерлерге қолдау көрсетіп,ал жұмыссыз азаматтарға тиісті әлеуметтік қамсыздандыру шараларын қолданылуын халықты жұмыс пен қамту деп түсінеміз. Ұжымдық келісімдер – бұл тараптардың белгілі бір аумақтағы, саладағы жəне мамандықтағы қызметкерлер үшін əлеуметтік кепілдіктерді, еңбек, жұмысқа орналастыру жағдайларын белгілеуге қатысты міндеттемелерінен тұратын нормативтік құқықтық актілер. Олар ұжымдық шарттардан қолдану саласына жəне ерекшеліктеріне қарай ерекшеленеді. Егер ұжымдық шарттар кəсіпорын ішінде ындалып, жасалатын болса, келісімдер – аумақтық, салалық жəне кəсіби деңгейде жүзеге асырылады. Бұл анықтамадан көрініп тұрғандай, ұжымдық келісімдер ұжымдық шарт сияқты əлеуметтік-еңбек қатынастарын реттейтін əлеуметтік əріптестіктің ұжымдық актісі болып табылады.
Пайдаланған әдебиеттер
1. ҚР-ның халықты жұмыспен қамту туралы заңы
2. ҚР-ның Еңбектік ұғым қорғау туралы заңы.
3. Г.Ахметова еңбек құқығы Алматы 2007 ж.