Чынгыз айтматов

Д‰йнµл‰к маанидеги жазуучу Чынгыз Айтматов, Таластын Шекер деген айылында кызматкердин ‰й-б‰лµс‰ндµ туулган. Кыргыз республикасынын эл жазуучусу (1968), Кыргыз Республикасынын илимдер академиги (1974), «Тоолор жана талаалар повесттери» ‰ч‰н Лениндик сыйлыктын лауреаты (1963), «Г‰лсарат» повести ‰ч‰н СССР мамлекеттик сыйлыктын лауреаты (1968), «Эрте келген турналар» повести ‰ч‰н Республикалык Токтогул атындагы мамлекеттик сыйлыгынын лауреаты (1976), «Ак кеме» кµркµм фильминин сценарий жана повести ‰ч‰н СССР мамлекеттик сыйлыгынын лауреаты (1979), «Кылым карытар бир к‰н» романы ‰ч‰н СССР мамлекеттик сыйлыгынын лауреаты (1983), Эл аралык Д.Неру (Индия) сыйлыгынын лауреты (1985) жана башка кµптµгµн µлкµлµрд‰н, коомдордун лауреты, Германиянын искусство академиясынын корреспондент м‰чµс‰ (1978), Париждеги Европа илимдер, искусство жана адабият академиясынын академиги (1983), Стокгольмдогу б‰тк‰л д‰йнµл‰к илимдер искусство академиясынын академиги (1987) болуп шайланат.

Эмгек жолун Шекерден сельсоветтин секретарь, райфин бµл‰м‰н‰н агенти, трактор бригадасынын эсепчиси болуп баштаган.

Жамбылда зооветеренардык  техникумду (1946), Фрунзедеги К. Скрябин  атындагы айыл чарба институтун (1953) б‰т‰ргµн. 1956-1958 жылдары Москвадагы жогорку адабий курстун угуучусу. 1959-1960 жылдары «Правда» газетасынын µз кабарчысы, 1965-1986 жылдары Кыргызстан жазуучулар союзунун башкармасынын тµрагасы, 1989-жылдан кийин «иностранная литература» журналынын баш редактору, президенттин кењешчиси, Люксембургта элчилик милдетти жана башка кызматтарды аткарган, СССР Жогорку Советинин 7-12 шайлашынын депутаты, Ленин, Октябрь революциясы, Эл Достугу, Кызыл Туу ордендери жана кµптµгµн медалдар менен сыйланган. Социалисттик эмгектин баатыры (1978), Кыргыз Республикасынын баатыры (1997).

Анын китептери д‰йнµн‰н 140дан ашуун тилдерине которулган. Чыгармаларынын басылып чыгышы жана нускасы боюнча ЮНЕСКОнун эсеби боюнча д‰йнµдµ алдынкы орунду ээлейт. Жазуучусу очерктер, публицистикалык жана адабий сын макалалардын чебери.

Республикалык жана д‰йнµл‰к коомдук-саясий уюмдарыдн м‰чµс‰. «Ысык-Кµл форумунун» уюштуруучусу жана президенти (1986).

«Адамдар жана заман проблемасы», «Саманчынын  жолу», «Г‰лсарат», «Ак кеме», «Дењиз бойлой жорткон Ала-Дµбµт», «Фудзиямадагы кадыр т‰н», «Кылым карытар бир к‰н», «Кыямат», «Кассандра тамгасы» сыяктуу чыгармаларында философиялык негизинде с‰рµттµлд‰. ¤м‰р жана µл‰м, кубаныч жана кайгы, адамгерчилик жана кара µзгµйл‰к, абийир жана абийирсиздикдеги адам баласынын жашоо тиричилигине тийеше뉉 проблемалар жазуучунун калеми аркылуу кайрадан чагылдырылып, натыйжада жалпы адамзаттын эстетикалык маданиятында айырмаланган, µз мµµр‰н баскан, алдыњкы ойдун туусу катары салмактуу, терењ жањы сµз катары жањырды.