Педагогика пәні, оның негізгі ұғымдары

Реферат

Педагогика  пәні, оның негізгі  ұғымдары

 

 

Жаналина  Индира 1 курс магистранты.2 шет т. 31.01.2012

 

 

Педагогика  бұл-адамзат ғылымының ең ежелгі және қоғам дамуының ажырамас саласы болып табылады. Себебі: педагогикалық  білім ұғымы ұрпақты білімге  дайындау немесе тәрбиелеу мен байланысты адам әрекетінің ерекше аймағына кіреді. Педагогика барлық ғылымдар сияқты философия  ғылымы аясында қарастырылды. Ежелгі грек философтарды Гераклит, Демокрит,Фальс, Сократ, Аристотель, Платон, т.б. ғылымдарының педагогикаға қосқан үлесі зор. «Педагогика» деген ұғым көне грек елдерінде б.э.б. 2,5 жылда пайда болған дейді.  Педагогика деген сөз, яғни тәрмин, көне грек тілінен  шыққан, ол балаларды ертіп жүру, баланы жетектеп мектепке апаруы деген  сөз. Анығырақ айтатын болсақ, "Педагогика" тер¬мині гректің екі сөзінен: "пайс" - балалар және "эгейн" - ба¬ланы  басқару, тәрбиелеу, жетектеу, бағу ұғымдарынан  шыққан. Адам өмір бойы тәрбиеленеді және қайта тәрбиеленеді. Пе¬дагогика - бала жайындағы ғылым, олай болса ол ұрпақ  тәрбиесі жайындағы ілім. Адам баласының  ұрпағы үнемі жаңарып, өзгеріп отырғандықтан, педагогика ілімі де үнемі өзгеріп  отырады. Қазіргі кезде тәрбиенің  ықпал жасау аясы кеңейе тусуде. Сондықтан "педагогика - бала тәрбиесі жайындағы ғылым", -деп шек қоюға  болмайды. Педагогиканың ғылыми таным  саласы - тәрбие. Педагогика қоғамдық өмірдегі тәрбиенің мәні мен рөлін анықтайды. Педагогика - жалпы адам тәрбиесі жайындағы  ғылым . Ал тәрбие - жастарды әлеуметтік өмірге және еңбекке даярлап, оларға қоғамдық тарихи тәжірибені үйрету процесі. Педа¬гогика пәнін (зерттейтін) толық  түсіну үшін ең алдымен негізгі педагогикалық  ұғымдарды қарастырайық.

 Әрбір  ғылымның өзіне тен зерттейтін  саласы және ғылыми ұғымдары  бар. Мысалы, философиядағы ұғымдарға  "болмыс", "материя", "қозғалыс"; саяси экономияда- "қоғамның өндіргіш  күштері мен өндірістік қатынастары", ал педагогикада - "тәрбие", "білім  беру", "оқыту"жатады.

 Педагогикалық  ұғымдар арқылы педагогикалық  құбылыстарды, олардың байланысын  танимыз. 

 Педагогикалық  ұғымдардық бірі - тәрбие.

 Тәрбие  дегеніміз - адамдарды қоғамдық  өмірге және өнімді еңбекке  дайындау мақсатын көздеп, жаңа  ұрпаққа қоғамдық-тарихи тежірибені  беру процесі. Тәрбие ұғымы  кең мағынада әлеуметтік қоғамдағы  құбылыс ретінде барлық тәрбие  салаларын, атап айтсақ: отбасы, мектепке  дегіінга мекеме, оқу тәрбие орындары, еңбек ұжымы, ақпарат құралдары,  баспа орындарын қамтиды. Біздің  мемлекетте бұл салалар қоғамдық, мемлекеттік мақсатқа қызмет  етеді. 

 Кең мағынада  деген ұғымда бүкіл сыртқы  әсерлердің, адамды қоршап тұрған, табиғи және әлеуметтік ортаның,  тәрбиешілердің мақсатты іс-әрекеттерінің  ықпалымен адамды қалыптастыру.

"Тәрбие" ұғымы тар мағынада "Тәрбиеші  тәрбиелейді", кең мағынада "Өмір  тәрбиелейді' деп қолданудық тәрбие  жайлы ұғымды анықтауда зор  мәні бар. 

 Тәрбие - тар мағынада жеке тәрбиелік  міндетті шешуге, жеке адамның  белгілі бір қасиетін қалыптастыруға, меселен, эстетикалық талғамын  тәрбиелеуге бағытталған жұмыс. 

 Тәрбие  жаңа ұрпақты өмірге, еңбекке  дайындау арқылы коғамның алға  қарай дамуын қамтамасыз ететін  процесс. Тәрбие -педагогикалық кең  мағынада қоғамның арнайы бөлінген  адамдары - мұғалім, педагог, тәрбиешілердің  басқаруымен жүргізілетін мақсатты  үрдіс. Олар арнайы тәрбие жұмысын  ұйымдастырып, жеке адамның қалыптасуына  ықпал жасайтын жиынтық факторларды  пайдалана отырып әрекше әдіс-тәсілдерді  қолданады. 

 Тәрбие  жайлы әр түрлі теориялар мен  пікірлер айтылып келеді. Тәрбиені  әресек адамдардық балаларға  ықпал жасауы деп түсіндіруінілер  де бар. Бұл жағдайда бала енжар объект түрінде қарастырылады. Ол педагогикалық процестің субъектісі бола алмайды, яғни, өздігінен ойланып, белсенді іс-әрекет жасай алмайды. Бұдан тәрбиеге бір жақты анықтама беру байқалады.

 Білім  беру - табиғат пен қоғам жайында  жинақталған білім жүйесін жеке  адамның меңгеруі және оны  өмірде тиімді етіп қолдана  білуі. 

 Білім  беру ұғымын педагогикаға тұңғыш  енгізген И. Песталоцци.

 Білім  беру - оқыту мен тәрбие жұмысын  біріктіретін және жеке бастық  дамуына ықпал жасайтын процесс. 

 Оқыту  - білім берудің негізгі жолы. Оқыту екі жақты, бір текті  процесс: 

1. Оқытушы  оқушыларға білім берін, іскерлік, дағдыға үйретеді. 

2. Оқушы  таным міндеттерін жете түсініп,  жаңа білімді, іскерлікті, дағдыны  игереді және оларды өмірде  колданады. 

 Ал адамның  білім алуы тек оқыту процесінің  нетижесі емес, оның; білім алуына  көпшілік ақпарат құралдары кино, радио, телехабар, т.б. ықпал  жасайды. 

 Сонымен  бірге адамның "жетілуі", "даму", "өзін-өзі тәрбие¬леу" ұғымдары  да педагогиканың зерттейтін  меселелері саласын толықтырады. 

 Жеке  адамның дамуы - бұл ішкі және  сыртқы, басқарылатын, басқарылмайтын  және факторлардың ықпалымен  жеке адамның қалыптасып жетілу  процесі. Жеке адамның дамуы  мен жетілуінде мақсатты түрде  жүргізілетін тәрбие және оқыту  шешуіні рөл атқарады.

 Жеке  адамның қалыптасуында өзін-өзі  тәрбиелеудің маңызы зор. өзін-өзі  тәрбиелеу - адамның саналы түрде,  белгілі бір мақсат көздеп  өзінің бойына қалыптастыратын  қасиет, мінез-құлық дағдысына бағытталған  жұмыс. 

 Негізгі  педагогикалық, ұғымдар – тәрбие, білім беру, оқыту біріне-бірі  теуелді, табиғи байланысты. Бұл  ұғымдар жастарды өмірге, тәжірибеге  дайындаудың басты құралы.