Нанотехнология в пищевой промышленности

Мазмұны

Кіріспе............................................................................................................	3
Жылуэнергетикада суды қолдану............................................................	4
Су дайындайтын құралдардың қызметі..................................................	5
Суды өндеуді термиялық әдісің қолдану................................................	6
Қорытынды....................................................................................................	7
Пайдаланылған әдебиеттер..........................................................................	8

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

Дамыған ірі ЖЭС-да бу шығырлық қондырғының контурын толықтыру үшін және сондағы шығынды толықтыру үшін  терең тұзсыздандырылған су қолданылады. Қазіргі кезде мұндай суды көбінесе химиялық және термиялық тұзсыздандыру әдісі арқылы алады. Жылулық жүйеде шығынның орнын толықтыру әдетте жұмсартылған иондалған сумен жүргізіледі.

Су дайындау қондырғыларында фильтрлерді регенерациялағанда өнделген суда 5-20 % мөлшерде қалдық су шығындалады, өйткені оның құрамындағы 10 г/дм³-қа жететін кальций және магний карбонаты, магний гидроксиды, темір, аллюминий, органикалық заттар, тұз және күкірт қышқылының концентрациясы ағынға өтуі мүмкін. Белгілі шектеулі мүмкін концентрациясына (ШМК) байланысты суаттардағы зиянды заттарды СДҚ-ң ағынына түсіру алдында, сәйкесінше тазалану қажет, еске сала кетсек, зиянсыздандырылған ағынның шығындары әдетте қажетті сапамен дайындалған судың шығынымен салыстырмалы, сондықтан аз ағынды СДҚ құру аса маңызды болып табылады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жылуэнергетикада  суды қолдану

Жылу  электрстанциясында суды өңдеудің әртүрлі әдістері қолданылады, бірақ оларды негізінен реагентсіз немесе физикалық әдіс әртүрлі препараттарды (химиялық тектескіштер) қолдануға болатын әдіс. Реагетсіз (физикалық) әдістер суды өңдеудің жалпы технологиялық құбылыс жеке этап ретінде қажетті сапалы суды алуды қамтамасыз ететін өз еріктігі бар әдіс ретінде қолданылады. Химиялық өндеуді қолдана отырып (сонымен қатар ионалмасу әдісін қоса), қалай жұмсартылға, солай терең тұзсыздандырылған суды алуға болады; ЖЭС-да белгілі бір көп таралған физикалық әдіс – суды термиялық өндеу - әрқашан тазартылған, яғни құрамында қоспасы көп емес су алуға болады. Бірақ кейбір жағдайда терең тұзсыздандыру мақсатымен өткізгенде термиялық өндеу кезінде жұмсартылған су, яғни толық химиялық өндеуден және иондаудан өткен суда қолданады.

Дамыған ірі ЖЭС-да бу шығырлық қондырғының контурын толықтыру үшін және сондағы шығынды толықтыру үшін  терең тұзсыздандырылған су қолданылады. Қазіргі кезде мұндай суды көбінесе химиялық және термиялық тұзсыздандыру әдісі арқылы алады. Жылулық жүйеде шығынның орнын толықтыру әдетте жұмсартылған иондалған сумен жүргізіледі.

Су дайындау қондырғыларында фильтрлерді регенерациялағанда өнделген суда 5-20 % мөлшерде қалдық су шығындалады, өйткені оның құрамындағы 10 г/дм³-қа жететін кальций және магний карбонаты, магний гидроксиды, темір, аллюминий, органикалық заттар, тұз және күкірт қышқылының концентрациясы ағынға өтуі мүмкін. Белгілі шектеулі мүмкін концентрациясына (ШМК) байланысты суаттардағы зиянды заттарды СДҚ-ң ағынына түсіру алдында, сәйкесінше тазалану қажет, еске сала кетсек, зиянсыздандырылған ағынның шығындары әдетте қажетті сапамен дайындалған судың шығынымен салыстырмалы, сондықтан аз ағынды СДҚ құру аса маңызды болып табылады. Осы мақсатта қолданылатын суды өңдеу құбылысының физика-химиялық негіздері (табиғи, ағындық, шықтық) сүлбелері, технологиялық процестер мен аппараттары ЖЭС және АЭС контурларының басқа-басқа түрлерінің іске асырылуы осы кітапта толық қарастырылады.

"Электр  станциялары мен жүйелердің техникалық эксплуатациялау ережесіне" сай (ПТЭ) суды дайындау қондырғыларын эксплуатациялау режимі және су – химиялық режим жылу жүйелерінің электрстанциялары мен кәсіпорын жұмысын зақымданусыз және су дайындайтын, жылу энергетикалық және жүйелік қондырғы ішкі бетінің коррозиясымен туындаған үнемділікте төмендетусіз, сонымен қоса жылу өткізгіш беткейлерде қақтың түзілуі

 

 

Су дайындайтын құралдардың  қызметі

Көрсетілген  қағидалар келесіде анықталады. Қазіргі  кездегі ТЭС және АЭС қондырғылары жоғарғы жылу күшін түсіріуде  эксплуатацияланады, ол қызу беткейінде қақтың қалыңдығының  қатты шектелуін  олардың металының жұмыс  компаниясы мерзіміндегі температуралық  режим  жағдайы  боиынша  талап етеді. Ондай қақтар электростанциялар  циклдеріне сонымен  қоса сумен түсетін  қоспалардан түзіледі, сондықтан  ТЭС және АЭС су жылу тасымалдаушысының  жоғарғы сапасын  қамтамасыз ету  маңызды міндет болып саналады. Жоғарғы  сапалы сулы жылу тасымалдауышты  пайдалану  таза бу алу, қазандық, турбина  және конденсат-қанықтырғыш тракт қондырғысының  конструктивті материалдар коррозиясының  жылдамдығын минилизациялау сұрақтарын шешуді жеңілдетеді.

Электр және жылу энергиясын өндірген кезде пайдаланатын судың сапасына  әр түрлі талаптарды қанағаттандыру үшін табиғи суды арнайы физика-химиялық өндеу  қажеттілігі  туындайды. Бұл су негізінен алғашқы  шикізат болып табылады, ол қажетті  өңдеуден (тазалаудан) кейін  келесі мақсаттарда қолданады:

• алғашқы зат ретінде қазандықтан, бугенератордан,  қайнаған    типтегі ядерлы ректордан, буланудан бу түзілгіштерде буды ал үшін;
• жұмысын бітірген  бу турбинасындағы  будың конденсациясы үшін;
• ТЭСжәне АЭС-ң әр түрлі аппаратары мен  агрегаттарын суыту үшін;
• жылу  жүйелері мен  ыстық сумен қайту жүйесінде АЭС және ВВЭР бірінші контурында  жылу тасымалдаушы ретінде.

Электрстанцияларда  пайдаланатын таза суды дайындау үшін табиғи суды тазалаумен қоса сол уақытта  пайда болатын ағынды  жуынды суды  әр түрлі әдістермен утилизациясымен  байланысты комплексті сұрақтарды шешу қажет. Мұндай шешім  ішетін және өндірістік сумен қамтудың табиғи көздерін  ластаудан қорғаудың іс шарасы болып  саналады.

Суды  өндеудің әдісін тандау, әр түрлі әдістерді  қолдану кезінде  технологиялық  процестің жалпы схемасын құру судың  сапасына  қойылатын  талаптарды  анықтау негізінен алғашқы су құрамына, электр станцияларының типімен  оның параметірлері негізінен қолданатын қондырғылар (бу қазандықтары, турбина), жылуфикция мен ыстық сумен қамту  жүйесіне байланысты.

 

 

 

 

Суды өндеуді термиялық әдісің қолдану

Суды  өндеуді терминалық әдісің қолдану  кезінде , әдістің үнемділігі станция  схемасына  тұзсыздандыру  қондырғысы қалай қосылған , сонымен қоса қондырғы сипаты мен параметірлеріне байланысты.

Су дайындайтын  құралдардың қызметі көп мөлшерде әктің, каогулянттардың, регенеранттардың (H₂SO₄, NaOH, NaCl) жұмсалуына байланысты. Алдын-ала тазартылатын сулар әр түрлі құрамды шламдары бар, осыған байланысты оның түрі анықталады.

Регенерациялық  заттардың негізгі бөлігі ағынды регенерацияланған суларға өтеді  де табиғи сулы обьектілерді ластаудың  негізгі көзі болып табылады. Суды дайындайтын құралдардың (СДҚ) сапалық  сипаттамалары технологиялық есептеулер жүргізілгенде анықталады.

Лайланған жағдайда осындай суларды ағызу, тіпті біріккен қышқылдың және сілтілік бейтараптану қондырғыларында  үш жағдайда рұқсат етіледі, егер де табиғи сулы орта өте жоғары қуатты дэбитті болса, яғни зиянды химиялық заттарды қалыпты  ПДК мағынасына дейін араластырады. Атом электр станцияларында әр түрлі контурдағы радиоактивті суды тазалау қондырғыны қақтың түзілуінен қорғап, материалдардың коррозия интенсивтілігін төмендетеді, ал сұйық радиоактивті минимальді көлемде концентрациялап концентратты ұзақ мерзімді сақтауға бағыттайды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

Лайланған жағдайда осындай суларды ағызу, тіпті біріккен қышқылдың және сілтілік бейтараптану қондырғыларында  үш жағдайда рұқсат етіледі, егер де табиғи сулы орта өте жоғары қуатты дэбитті болса, яғни зиянды химиялық заттарды қалыпты  ПДК мағынасына дейін араластырады. Атом электр станцияларында әр түрлі контурдағы радиоактивті суды тазалау қондырғыны қақтың түзілуінен қорғап, материалдардың коррозия интенсивтілігін төмендетеді, ал сұйық радиоактивті минимальді көлемде концентрациялап концентратты ұзақ мерзімді сақтауға бағыттайды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Рихтер Л.А. Охрана водного и воздушного бассейна от выбросов ТЭС.- М.: Энергоатомиздат, 1981.- 253с.
2. Еремкин А.И., Квашнин И.М., Юнкеров Ю.И. Нормирование выбросов загрязняющих веществ в атмосферу. Учебное пособие.- М.: АСВ, 2000.-176с.
3. Сулеев Д.К., Сагитов С.И., Сагитов П.И. и др. Экология и природопользование: Учебник.- Алматы: Гылым, 2004.- 392с.