Барлық органикалық

Органикалық сезгiштiк организмның өмiр шағылатын алуан түрлi сезiнулердi бiзге апарып салады. Органикалық сезiнулер органикалық қажеттiктермен байланған және iшкi органдардың функцияларының автоматы бұзушылықтармен ағуын недәуiр мөлшерде шақырылады. Органикалық сезiнулерге ашаршылықтың сезiнуi, аңсаушылық, дененiң тыныс және жыныс жүйесiнiң жүрек-қолқа жүретiн сезiнулерi жатады, сонымен бiрге күңгiрт жақсы немесе жаман нашар ортақ көңiл күйдiң сезгiш негiз құрайтын қиын дифференциалдалатын сезiнулерге .

Соңғы он жылдықтардың зерттеулерi қызметiмен органикалық сезiнулер байланатын өзi түрлi рецепторлардың iшкi мүшелерiндегi ашуына келтiрдi. Мына барлық рецепторлар Ч.Шеррингтонның классификациясы бойынша Интероцепторлар категорияға жатады. Құрсақ қуысы барлық органдарындағы бауырда, көк бауырға, жеңiл, жүрекке және қан тамырларындағында Интероцепторлар ұзына бойына ас қорыттатын (барлық үш оның жiктерiндегi) тракт салғанын көрсеттi. Интероцепторлар түршiгу механикалық, химия қабылдайды және сипат физикалық-химия. Әр түрлi iшкi орган орналасқан әр түрлi Интероцепторлардың жиын жүретiн импульстер, және ортақ көңiл күйдiң сезгiш негiзiн сау күйлерде құрайды»; патологиялық жағдайлардағы олары аурулықтың сезiнуi, бөлiнгендiк, жабырқаңқылықтар шақырады. Орган не бiрдегi (қабыну тағы сол сияқтылар) процесстердiң ауыратын күйiнд

елерi көмескi және ашық таратпалатын қатерлi сезiнулер әрдайым емес көрiнiп қалады.

Уақыт Долгое жүрегi сезгiштiк айрылған органмен болып есептелдi. - Көп ғалым лектес болған осы көзқарастандар дегенмен,- деп Цимсектiң жұмыстарынан кейiн, Даниэлополу, М.М.Губергрица, Е.К.Плечков, Лериш, А.А.Зубкова тағы басқалар - тастап кетуi керек. Қан тамырлары сезiмтал нервтермен ағыл-тегiл жүйкесiздендiргенiн көрсеттi, сол сияқты қанның химия құрамының өзгерiсi, және де ыдыстардың рецепторлары қысым ыдыстардың iшi өзгерiс ретiнде қабылдай алады. Бұл рецепторлардың қызметi басқа және тағы басқаларға бас ауыруы, ауырлықтың сезiнуiне қатысты болады.

Ортақ көңiл күй үшiн маңызды мән және адамның жұмысқа қабiлеттiлiгi үшiн ас қорыттатын тракттiң рецепторларын алады. «...И.П.Павлов - Дененiң сыртқы бетiне күштi ушықтыратын ықпалдар, жинағы ас қорыттатын каналдың әсерлерiн бөгелтедi,- деп жазды. Нелiктен керiсiнше болжамайды?

Сонымен бiрге ас қорыттатын канал нелiктен басқа органдардың өмiрге езетiн түрiмен ықпал ете алмайды?». Дмитренко, С.И.Галперина, Могендовичтың зерттеулерi тағы басқалар механикалық, қыздыру және химия әсерлерi көп басқа органдардың күйлерiнде бiлiнгенiн көрсеттi. Ас қорыттатын тракттiң Интероцептор қызметiмен ашаршылықтың сезiнуi және аңсаушылық сонымен бiрге байланған. Оны көп зерттеулер зат болуға iлескен ашаршылық және сезiнулер. Ашаршылықтың сезiнуi асқазанның қуысымен шақырылатынын бастапқыда ойлады. Бұл пiкiрлер (iштiң қысып буында белдiкпен ашаршылықтың сезiмiнiң кiшiрейтуi тағы сол сияқтылар) күнделiктi бақылауларды қатарда артықшылық бойынша тұрақтанды.

Мұқият бақылаудан астам, эксперименталдi және клиникалық айғақтар дегенмен ашаршылықтың сезiнуi асқазанның қуысымен шақырыла алмайтын қорытындыға ашаршылықтың сезiнуi өйткенi соңыра асқазан босатқан әдетте (бiрнеше сағатта кейде) едәуiр көрiнiп қалады келтiрдi. - Басқа жағынан, тәжiрибе қалай мүмкiн, ашаршылығының сезiнуi, қанға пептондары инъекцияның нәтижесiнде өте алуға көрсеттi,- деп демек, асқазанның толтырылуынан тәуелсiз. Ашаршылықтың бұл шеткi теориясының теңестiрушi салмаққасы (М.шифф тағы басқалар) орталық тектiң ашаршылығының сезiну бекитiн теорияны ұсынылды.

Теория бұған сәйкес қан ашаршылықта өз өзгертiлген химия құрамымен миға содан соң асқазанның төңiрегiдегi жартылай проекциялайтын ашаршылықтың сезiнуi сайып келгенде шақыра тiкелей әсер етуге жарлыланылған. Асқазанның қуысы қанның химия измы оның пайда болуында маңызды рөлдi ойнайтын ашаршылықтың сезiнуi өзiмен-өз шақырмайтынын және санауға болады.

Тек қана орталық факторларға бiрге ашаршылықты апарған теорияларға қарсы дегенмен маңызды қарсылықтарда болады. Ашаршылықтың сезiмдерi түсiндiруде көп рецепторлардың қызметi аяққа басуға болмайды, оның қабырғаларының тегiс мускулатурасында да шырышты асқазанда болды. Бұл рецепторлар бар болу, сан және iшiндегi асқазанның сипаты туралы жүйке жүйелерiне сигнал бередi. Асқазанның перисталь қысқартулары У.Кеннонмен және асқазанның қысқартуын асқазан енгiзiлген баллон арқылылары тiркеп алатын М.Ф.Уошберном маңызды рөлдi ашаршылықтың сезiнуiнде шеткi факторлар ойнайтын туралы куәландырады табылған эксперименталдi мәлiметтер. Сонымен бiрге дегенмен бұл қысқартулар шақырғысы туралы басы ашық мәселенi болып қалады. Кеннон, (Е.Карлсон ) тәжiрибелердiң қатарына шiре, арқасында жергiлiктi дағдылықтың бұл қысқартулары жатуға көндiрген. Г.Э.Мюллер ашаршылықтың сезiнуi ақырында дегенмен асқазанның көмегiмен жергiлiктi қысқартуларын организмның ортақ күйлерiмен шақырылады олары қанның ашаршылық өзгеретiн химия измының әсерiмен миларымен шақырылатынын санайды. Өзектiң қысқарту шығу түршiгулер миға афферент жүйкелерi арқылы берiледi. Ашаршылықтың нәтижеде бұл пайда болатын сезiнуi нәрлi заттардың организмында кемшiлiк санада қамтып көрсетедi.

Аңсаушылық ауызға, жұтқыншаққа және өңештiң жоғарғы бөлiк шектелген сезiнулердегi өрнектеледi. Аңсаушылық қашан үлкен күшке жетедi, сезiнулерге осыған жұтқыншақтың қысуы, сезiнудi шамданған спазмические және жұтудың жан ұшыра қозғалыстары қосады. Осыған жергiлiктi сезiнулерге ортақ жиiркендiретiн сезiм қосады. Аңсаушылықтар, дәл осылай сонымен қатар ашаршылықтың қатынасында, тек қана организмдағы суды ортақ кемшiлiкпен аңсауға баяндаушы орталық теориямен және шеткi теориялардың арасындағы күрес жүредi, тек қана шеткi құбылыстарға абайлаушы - шындықта орталық және шеткi факторлар көмейдiң құрғақтығы және өйткенiлердi әрекеттеседi. Организмдағы суды ортақ кемшiлiк, өзiн секрециясы суды болатын сiлекей бездерiндегi ең алдымен бiлуге организмның ортақ күйiне белгiлi ықпалы тя бередi. Сiлекей бездерiнiң секрециясының кемшiлiгi ауыз және жұтқыншақтың құрғақтығы, (У.Кеннон ) аңсаушылықтың шамданған сезiнуiн әкелiп соғады. Сезiнулерге, ауыздың құрғақтығы және жұтқыншақтар және жанама түрдегi организмдағы суды кемшiлiкпен мерзiмдi тiкелей, Мюллер әлi тiркеулi үдетiл және өңештiң жиi қысқартулары қосады. Сайып келгенде, аңсаушылықтың сезiнуi кернеудi сезiну де қосады.

Өткiр сезiнулер жыныс саласымен байланған. Жыныс қажеттiгi, сонымен қатар басқа органикалық қажеттiктер, ортақ көмескi сезiнулер және сезiну эроген аймақ шектелген жергiлiктi бередi. Адам жыныс қажеттiгi немесе жыныс әуес болуы сезiнулерге, қарапайым сезгiш қоздыруларға ешқай ал осыған апара алмаған өз өзiнен ұғыныл. Ол ең күрделi, ерекше адамгершiлiк қатынастар және қайғыруларды табандатқан әлем адамға адам қатынас бола орташаланғанған және осындай өз болып табылады. Жыныс әуес болуы адамда өте жiңiшке сезiмдерде шағылысады; болғанша осы жерде жыныс саласымен сабақтас қарапайым органикалық сезiнулер туралы тек қана сөз жүредi.

Барлық өңге органикалық қажеттiктер олар арқылылары қанағаттанатын органикалық функциялардың бұзушылығында сонымен бiрге аз-кем өткiр сезiнулердi бередi. Егер қажеттiлiктi қанағаттандырудағы тоқтау аз-кем өткiр, мерзiмдi кернеуiмен шақырса, терiс аффективтық тонның сезiну болса, онда қажеттiлiктi қанағаттандыру аффективтық сезiну оң боялған аз-кем өткiр бередi, алайда, рақаттың iстiктелген сезiмi такомалардың жағдайында кейде әсiресе араласады.

Тыныс жүйесi аз-кем қатты сезiнулердi бiзге тыныстың автоматты iстейтiн регуляциясының бұзушылығында апарып салады. үйретпейтiн тиiстi қажеттiлiктi қанағаттандыру ерекше ортақ және тұншықтырудың шектелген сезiнулерiнде ауада шағылысады. Ортақ сезiнулер қанның нормалы химия измының бұзушылығының шартталған, жергiлiктi олар арқылылары (диафрагманың бұлшық еттерi, емшектегi, қабырғаралық бұлшықеттер) iске асатын бұлшық еттердiң тыныс қозғалыстардың бұзылған үйлестiруi және кернеуi қамтып көрсетедi. Бұл сезiнулер нормалы тыныстың қалпына келтiруiне тенденцияларды шақырады.

Iшкi органдар ми жарты шарыларды қабықтарда өз өкiлдiгi болады. Авторлардың қатары қабықтың кейбiр облыстары, моторлы аймаққа, Интероцепторлардан орталық жүйке жүйе келетiн импульстерге жақын қатынасы болатынын көрсеттi. Көкей де, сыртқы әлем де И.П.Павловпен ми сыңары организмның орасан зор анализаторлары болатын туралы кезiнде пiкiр айтқан. Бұл жағдайлар С.И.Галперин, Э.Ш.Айрапетянц, Н.А.Балақшин К.М.Быковоның көп тәжiрибелерi және оның әрiптестерiндегi өздiң растауын тапты,. Алексеев-Бергман, Е.С.иванова Алексеев тағы басқалар. Быковоға бүйректер, сiлекей без, тағы басқа органдарды көк бауырдың қызметiне көп шартты рефлекстердi алудың сәтi түстi.

Жағдайлардың басым көпшiлiгiндегi орталық жүйке жүйесiне Интероцептор жүретiн жүйке түрткiлерiне жетпейдi, алайда, жоғарғы қабық бөлiмдерiне дейiн және, және сезiм мүшелерi жеке алғанда, дегенмен сезiнулердi жүйке жүйесiнiң функционалдық күйi өзгерте бермейдi.

Сiрә, бұл күңгiрт жалпы сезiмдерi аңдаусыз, физиологиялық негiзiне саласын қай недәуiр мөлшерде құрайды Интероцептор қызметiн құрастырады. Экстероцепции едәуiр айқын жете түсiнгендiктен астам, әдетте өзiндiк мәлiметi бар және кiшi - интероцепции, психологиялық жоспарда бiзге көрiнетiн, (жоғары қара) ұғынуды тетiк түсiндiру бiздiң түсiндiруде және оның растауымен нақ сол қызмет көрсететiн өз табады. Бiз үшiн ұғыну мағыналаумен байланған, онда қайғыруды салыстыру арқылы (осылай, зат не бiр бағытталған әуес болуды ұғыну ұғыну арқылы ол затқа бағытталатын болады) объектпен болады. Бұдан интероцепция экстероцепцияға қарағанда ұғынуды қатынаста басқа шарттарда болуы керек болатыны түсiнiктi. Дене түсiнiктi бұдан сезгiштiктiң осы интероцептивнойлары әдетте ұғынады екенi тiптi немесе олар жанама сыртқы объекттермен ара қатыста болатындығы немесе өзi сезгiштiктiң осы экстероцептивной негiзделген таныстыру және органикалық сезiнулер объекттенiп бiздiң дене бiздiң объектiлелген схеманың негiзiмiзде таратпайтындығы.

Барлық органикалық сезiнулердi алады - бөктерме - ортақ сызбаларды қатар.

1. Саналарда органикалық сезiнулер арқылы әдетте тұңғыш рет шағылысатын органикалық қажеттiктермен байланатын олар. (М.Прадинес ) текке емес кейбiр авторлар органикалық сезiнулер (sensations de besoin ) қажеттiктердiң сезiнулерiмен дейдi. Олар пайда болумен және органикалық қажеттiктi қанағаттандырумен көбiнесе байланған; бұзушылық жеке алғанда (ашаршылық, аңсаушылық, тұншықтыру тағы сол сияқтылар) ерекше сезiнулер органикалық функциялар iшiнде шақырады. Органикалық сезiнулер кернеумен әдетте байланған. Олар қажеттiк қанағаттандыруға қатысты сезiнулердi сияқты динамика, әуес болу, талпыныстың моментi, дәл осылай сондықтан қосады бәсеңдiктiң моменттерi өзiне қосады. Қажеттiлiктi қанағаттандыруды процесс әдетте байланатын позитивтi қызу сезгiш тон тенденцияны бастапқы сезiну қорытушы кернеулердi күшейтедi. Сайып келгенде, органикалық сезiнулер қажеттiктермен байланған, және талпыныстың өздiң моменттерiне алғашқы, сезгiш олардың шағылысуы бола тұра болады - ерiктi кернеудi алғашқы сезгiш негiздi.

Органикалық сезiнулер кернеулер және бәсеңдiктiң моменттерiне арқасында тән оларға әуес болуларды тетiктегi маңызды рөлдердi ойнайды. Органикалық сезiнулердегi қажеттiктерiнiң сезгiш шағылысуы дегенмен оның қажеттiктерiнiң адамымен ұғынуда тек қана бастапқы момент болып табылады. Әуес болулар туралы оқулар маңызды қателiкпен, игерiлген 3. Фрейд, ол өз мiнез-құлығының себептерi ұғыну адамның барлық келесi қызметiнен бұл бастапқы сезгiш моменттi ЄдЄйтын және оның онына қате қарама-қарсы қойып салыстыратын болып табылады.

2.Сенсор, перцеп сезгiштiгiнiң органикалық сезiнулерiнде сезгiштiкпен аффективтық әлi құйған. Ашаршылықтың сезiнуi және ашаршылықтың сезiмi, аңсаушылықтың сезiнуi және аңсаушылықтың сезiмдерi текке емес айтады. Барлық органикалық сезiнулер аз-кем өткiр аффективтық тон, аз-кем жарық қызу түске бояуларды алады. Сайып келгенде, органикалық сезгiштiкте сенсорика ғана емес, аффективтық елестеткен.

Органикалық сезiнулердi қамтып көрсетедi организмның күй қандай болса да қасиет ғана емес. Олар аз мағыналаған және сондықтан саналыдан әрдайым. Бiз ашаршылықты бiз ашаршылықты сияқты тарттыратын сезiнбей кейде тарттырамыз. Органикалық сезiнулер жиi диффузиялық көңiл күйдiң кейбiр ортақ фоны себепшi бола тасысады, таратпалмайтын, көмескi сипат тура. Олар кейбiр бұрынғы авторлар, Т.рибок жеке алғанда, ортақ сезiмдермен деп атайтын - синестезиямен және адамның бiрлiгiнiң сезгiш негiздерiн сияқты қарайтын құрайды. И.М.Сеченов бiз ортақ әл-ауқаттың сезiмiн сау адамда шақыратын бұл күңгiрт жалпы сезiм ортақ фон ол жүйелiк сезiмдермен деп атайтыны сол үшiн деп санады.

М.И.Аствацатуровтың көзқарастары бойынша, iшкi органдардың ауруларымен қатерлi сезiнулерғана емес, күйдi эмотивные де байланған. Шын көңiлiмен қызметтiң бұзылулары жеке алғанда қорқыныш, бауырдың функцияларының бұзылуын эмоцияларды көпiрте - абыржуды сезiм шақырады - тiтiреткiштiк, асқазанның ауруы - бейжайлықты, iшектердiң босатуындағы қиыншылық немесе несеп.

3.Органикалық сезiнулер, қозғағыш импульстермен қажеттiк қамтып көрсете әдетте байланған. Мысалы, күштi аңсаушылыққа, тұншықтыруды сезiну және тағы басқалардың жанында жанында спазматиялық қозғалыстар осындай. Органикалық сезiнулер бөлiнбейтiн психомотор бiрлiгiне бiр жерден шыға қасында болайын деп жататын ерiксiз қимылдар тиiстi сезiнулерге ерекше таңбалар қажеттiктермен шақырыла және олардың қанағаттандыруына дағдылық рефлекторлық шамасында бағыттала үстiне қояды табандатқан әдетте қосылған. Ұсталған, тежелген қозғағыш импульстер кернеулерде бiлiнедi және органикалық сезiнулермен сабақтас қозғағыш тенденцияларда айқындалады бұл органикалық қажеттiктердiң сезгiш шағылысуымен. Кейде, кейде, жеңiл қозғалыстар, сiлекей бөлiнiп шығу, тiлдiң қозғалысы, ерiндер, бұл қозғалыстардың кинестезию ұсынатын екiншi сезiнулер - Осылай, ашаршылығының сезiнуi дәмеленумен мерзiмдi оның қанағаттандыруларының бағытталған қажеттiлiктi қанағаттандырулардың қозғалыстарының табандатқан әр түрлi-шi топтамасымен бiр жерден шығады,- деп бiртұтас кешеннiң ашаршылығының алғашқы сезiнуiмен құрастырады.

Сайып келгенде, органикалық сезiнулер психикалықтың әр түрлi тараптарымен тоқыған - аффективтық күйлер, әуес болулармен және талпыныстармен; екiбастан, өз байланыс оларды психикалық, мойындаушы компоненттерi органикалық сезiнулермен ешқалай сайылмаған қажеттiктермен айқын сөз сөйлейдi.