CAD жобалау бағдарламасы

• CAD жобалау бағдарламасы.

 Жобалаудың автоматтандыру  жүйесі(ЖАЖ)-автоматтандыруға арналған жүйе,жобалау функциясын ақпараттық технологиялар арқылы іске асыру,ұйымдық-техниқалық  жүйе ,жобалау процессін автоматтандыруға арналған.Сондай-ақ  САПР-аббревиатурасы кең  қолданылады.

 Жобалауды автоматтандыру жуйесі (ЖАЖ) бағдарламасын қазақ тіліне аудару үшін көбіне  CAD аббревиатурасы қолданылады(англ. computer-aided design) жобалаудағы компьютерлік технологияларды қолдану деген мағына.Бірақ ГОСТ 15971-90 стандартында бұл сөз тіркесті «жобалауды автоматтандыру» терминінің стандартты ағылшын тілінің эквиваленті деп келтіреді.

 

          Абревиатураның  шифрын ашу және талдау.

• Жобаны автоматтандыру жүйесі.Ең кең таралған атауы.Қазіргі заман техникалық ,жалпы      әдебиеттерде және мемлекеттік стандарттарда САПР аббревиатурасының шифр осылай айтылады.
• Жобалау жұмыстарын автоматтандыру жүйесі.Шифрды осылай айту дәлірек ,дегенмен осылайша айту қиынырақ  және бұл аббревиатура сирек қолданылады. 
• Жобалаудың автоматтандырылған жуйесі.Бұл дурыс емес  айтылу.«Автоматтандырылған»- деген  ол жүйенің  өз бетінше жұмыс атқаруы.Ал CAD-бағдарламасында жобалаудың жарты функциясын адам атқарады тек белгілі бір бөлігі ғана автоматтандырылған."Автоматтандыру" сөзі  мен "Автоматтандырылған" дегеннен айырмашылығы,бірінші жағдайда ол жүйеде адамның қатысумен болтанын түсндіреді.
• Жобалауды автоматтандыруға арналған бағдарламалық қамтамасыз ету.Бұл талдау бір бағытты талдау.Қазіргі  кезде CAD-ты жобалауды іске асыру үшін  қосымша бағдарламалық камтамасыз ету  деп түсінеді.Бірақ әдебиеттерде және мемлекеттік стандарттарда CAD  кең  ауқымды бағдарлама.

 

   CAD-тың мақсаты.

• CAD-тың негізгі мақсаты-инженерлердің жұмыстарының эффективтілігін арттыру,сонымен қатар:
• жобалаудағы еңбек ету көлемін  азайту.
• жобалау уақытын азайту.
• жобалау мен дайындау бағасын және эксплуатация шығынын азайту.
• жобалаудың сапасын және техникоөэкономикалық дәрежесін арттыру.
• натуральді  модельдеу және  сынау шығындарын азайту.

 

CAD бағдарламасының кейбір жұмыстары:

 

Құрам және құрылым.ГОСТ -қа сәйкес,CAD бағдарламасының құрылымында мына элементтер ерекшеленеді:

• ЖАҚК- CAD жобалауды автоматтандыруға қажетті комплекс.
• САD тың ішкі жүйелері, САD құрылымның  элементі  сияқты,САD ішкі жүйесі КСАD-ты пайдаланушылармен эксплуатация кезінде туады. 
• КCAD- ішкі жүйесі CAD  – CAD құрылымының ПМК,ПТК қамсыздандырудың жеке компоненттері,бағдалмалық комплекске кірмеген бағдарламалар,функцияның ішкі жүйесі үшін жалпы біріктірілен.
• ПТК-программалық-техникалық компелкс.
• ПТК CAD қаматамасыз ету компоненті.
• ПМК-программалық-методикалық комплекс
• ПМК CAD қаматамасыз ету компоненті.
• ПМК және ПТК кірмеген программалар,CAD қаматамасыз ету компоненті.
• ГОСТ23501.101-87, CAD-тың құрылымы  оның ішкі жүйесі болып табылады,жүйенің барлық,қасиеттері бар және дербес жүйе ретінде шығарылады.

ГОСТ 23501.108-85 CAD-ты топтастырудың  келесі белгілерін орнатты:

• Жобалаудың  үлгі/коптүрлілік және нысанның қиындығы.
• Жобалаудың автоматтандыру дәрежесі мен кешенділіг.
• Шығарылатын  құжаттардың  мінезі мен саны
• Техникалық қамтамасыз ету құрылымындағы дәрежелер саны.

 

CAD-ты топтастыру

ГОСТ  23501.108-85

 

 

 

Жобалау нысанының  типі

 

 

 

Жобалау нысанының қиындығы

 

 

Техникалық  қамтамасыз етудің дірежелер саны

 

Шығарылатын құжаттың саны

 

Шығарылатын құжаттың мінезі

 

 

Жобалау автоматизациясының  кекешенділігі

 

Жобалау автоматизация  дәрежесі

 

Машинақұрылыс бұйымы

 

Приборқұрылыс бұйымы

 

Машина және прибор құрылысындағы технологиялық үрдістер

 

Тағы басқа

 

Құрылыс нысандары

 

Құрылыстағы техникалық нысандар

 

Программалық бұйым

 

Ұйымдық жүйелер

 

 

 

Қарапайым нысандар (құрылымдық бөлшектері 10²)

 

 

 

Қиындығы жоғары нысан (құрылымдық бөлшектері 10⁴-нен 10⁶)

 

Қиын нысандар (құрылымдық бөлшектері 10³нен 10⁴)

 

Орташа қиындықтағы  нысан (құрылымдық бөлшектері 10²-нан 10³)

 

Өте қиын нысандар (құрылымдық бөлшектері 10⁶-нен жоғары)

 

Жоғары автоматтандырылған.  (50% жоғары автоматтандырылған)

 

 

 

Нашар автоматтандырылган. (25%-ға автоматтандырылған)

 

 

 

Орташа автоматтандырылған. (25-50%-ке автоматтандырыған)

 

 

 

                  Бірэтаптық.                                         (жобаның бір этабын атқарады)

 

Көпэтапты.                                          (жобалаудың бірнеше этабын атқарады)

 

Кешенділігі.                                        (жобалаудың барлық этабын іске асырады)

 

Қағаз лентада немесе А4 формат қағазда

 

Машиналық тасымалдауыштарда.

 

Фототасымалдауыштарда.

 

Комбинацияланған.

 

 

Кіші өндірімділік (жылына 10⁵ құжат)

 

 

 

Орта өндірімділік (жылына 10⁶ құжат)

 

 

Жоғары өндірімділік (жылына 10⁶ көп)

 

 

 

Бірдәрежелі

 

 

 

 

 

 

Екідәрежел

 

і

 

 

 

 

Үшдәрежелі