Гомогендік реакциялардың жылдамдығы

Гомогендік  реакциялардың жылдамдығы.

     Гомогендік  реакциялар белгілі бір көлемде  жүреді және ол реакция жүретін  ыдыстың көлеміне байланысты  болады.

         Гомогендік реакцияның жылдамдығы деп белгілібір уақытта  реакция жүретін көлемде әрекеттесетін заттардың мөлшерінің өзгеруін айтады.

     Мысалы, реакцияға қатысатын  заттың  бастапқы концентрациясы  моль/л болып, ал реакция 1 минут жүргеннен кейін 0,8 моль/л қалса, бір минут ішінде жұмсалған раекцияласқан 0,2 моль/л осы реакцияның жылдамдығын көрсетеді. Реакцияның жылдамдығы алғашқы кезде жоғары болады, ал ол уақыт сайын төмендей береді. Оның себебі реакцияның бастапқы кезеңінде әрекеттесішу заттардың концентрациялары көп болады, ал уақыт өткен сайын олар азая береді де, процестің жылдамдығын да төмендетеді.

      Сондықтан реакцияның  жылдамдығы белгілі бір уақыт  аралығы үшін ғана өлшенеді. Реакцияның  орта жылдамдығы белгілі уақыт  аралығындағы τ_2-τ₁  концентрациясының өзгеруімен С_2-С₁  өлшенеді. Оның математикалық көрінісі мынадай:

     Екі бөлшек (атомдар,  молекулалар) бір-бірімен әрекеттесу  үшін олардың соқтығулары қажет.  Химялық әрекеттесушілер саны  бөлшектердің соқтығусыларының  жалпы санына пропорциональдық  тәуелдікте болады. Бірақ әрбір  соқтығысқан сайын бөлшектер әрекеттесе бермейді. Екі бөлшектің реакцияласу мүмкіндігі соқтығысқан кездегі олардың энергия қорына байланысты. Химялық реакцияларға тек активтелген молекулалар ғана қатыса алады. Осы химиялық реакциясының жүруіне қажетті бойында артық мөлшерде энергия қоры бар молекулаларды активтелген молекулалар дейді. Орташа энергия қоры бар молекуланы реакцияға қатынаса алатындай актив күйге келтіру үшін жұмсалатын энергияны активтендіру энергиясы дейді. Молекулаларда актив күйге  келтіру үшін жүйені қыздырады, сәуле түсіреді, катализаторлар қолданады. Молекулалар әрекеттесуі үшін олар кеңістікте өзара қолайлы түрде бағытталулары керек.