Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершлігі бар серіктестіктер туралы

           Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің  жарғылық капиталын тексеру: 

           1) кез келген қатысушының талап  етуі бойынша тәуелсіз сарапшымен  жүргізілуі мүмкін. Сараптамаға  мүдделі қатысушы ақы төлейді; 

          2) сот шешімі бойынша; 

          3) әрбір қаржы жылының қорытындылары  бойынша - қаржы есептері бойынша  жүргізілуі мүмкін. 
 

    1.2 Шаруашылық серіктестіктер түрлері  және олардың қызметтері 
 

    Қазақстан Республикасының «Жауапкершiлiгi шектеулi және қосымша жауапкершiлiгi бар серiктестiктер туралы» заңына сәйкес жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктiң серiктестiк  атауын, сондай- ақ "жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiк" деген сөздердi немесе "ЖШС" деген аббревиатураны қамтуға  тиiс фирмалық атауы болады.

    Қосымша жауапкершiлiгi бар серiктестiктiң  фирмалық атауында тиiсiнше "қосымша  жауапкершiлiгi бар серiктестiк" деген  сөздер немесе "ҚЖС" деген аббревиатура болуға тиiс.

    Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiк коммерциялық ұйым болып табылады, азаматтық құқықтары  болады. Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктiң  орналасқан жерi деп оның тұрақты  жұмыс iстейтiн органының орналасқан жерi танылады.

    Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiк өзi орналасқан жерден тыс жерлерде филиалдар құрып, өкiлдiктер ашуға құқылы.

    Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктi құру оның құрылтайшыларының  құрылтай шартын жасасуынан басталып, серiктестiктi заңды тұлға ретiнде  мемлекеттiк тiркеуден өткiзумен  аяқталады.

    Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктiң құрылтай шарты: жазбаша нысанда,

    әрбiр  құрылтайшының немесе оның уәкiлеттi өкiлiнiң шартқа қол қоюы арқылы жасалады.

    құрылтай  шартын нотариат куәландыруға тиiс.

    Құрылтайшылар қатарына кiретiн заңды тұлғаларды олардың тиiстi заңды тұлға атынан сенiмхатсыз әрекет етуге құқылы басшылары ұсынуы мүмкiн. Шартқа қол  қоюдан бас тарту серiктестiкке  кiруден бас тартуды бiлдiредi. Шартқа ескертпелер жасай отырып қол қоюға жол берiлмейдi. Серiктестiктiң  жекелеген қатысушылары мәртебесiнiң  ерекшелiктерi барлық құрылтайшылар  қол қойған шарттың мәтiнiнде көрсетiлуге тиiс. Құрылтай шартын нотариат куәландыруға тиiс 

    Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктiң жарғысы Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктiң жарғысы серiктестiктiң  заңды тұлға ретiндегi құқықтық мәртебесiн  белгiлейтiн құжат болып табылады.

    Серiктестiктi мемлекеттiк тiркеу кезiнде оның жарғысы  құрылтай құжаты ретiнде қаралады. Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктiң жарғысында:

    серiктестiктiң  фирмалық атауы, орналасқан жерi мен  мекен-жайы;

    серiктестiкке  қатысушылардың (серiктестiкке қатысушыларының  тiзiлiмiн жүргiзудi тiркеушi жүзеге асыратын серiктестiктердi қоспағанда) олардың  атауы, орналасқан жерi, мекен-жайы, банк реквизиттерi (eгep құрылтайшы заңды  тұлға болса) немесе аты-жөнi, тұратын  жерi және жеке басын куәландыратын  құжаттың деректерi (eгep құрылтайшы жеке тұлға болса) көрсетiлген тiзбесi;

    серiктестiктiң  жарғылық капиталының мөлшерi туралы мәлiметтер;

    серiктестiк  органдарын құру тәртiбi мен олардың  құзыретi;

    серiктестiктi қайта ұйымдастыру және оның қызметiн  тоқтату ережелерi;

    серiктестiкке  қатысушылар тiзiлiмiн жүргiзудi тiркеушi жүзеге асыратын жағдайда серiктестiктiң  таза кiрiсiн бөлудiң тәртiбi;

    серiктестiкке  қатысушыларға және үлестердi сатып  алушыларға серiктестiктiң қызметi туралы ақпаратты ұсыну тәртiбi және мерзiмi;

    серiктестiкке  қатысушылардың құқықтары мен мiндеттерi болуға тиiс.

    Жарғыда Қазақстан Республикасының заңдарына  қайшы келмейтiн басқа ережелер де болуы мүмкiн.

    Серiктестiктiң  жарғысында оның қызметiнiң мәнi мен  мақсаттары көзделуi мүмкiн.

    Серiктестiктiң  нотариат куәландырған жарғысында даналары, сондай-ақ оның кейiнгi өзгерiстерi туралы барлық құжаттар серiктестiктi мемлекеттiк  тiркеудi жүзеге асырған органда  сақталады.

    Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктiң жарғылық капиталы

    Жарғылық  капиталдың бастапқы мөлшерi құрылтайшылар  салымдарының сомасына тең болады және серiктестiктi мемлекеттiк тiркеу үшiн  құжаттар табыс етiлген күнгi айлық  жүз есептiк көрсеткiштiң мөлшерiне бара-бар сомадан кем болмауы  керек. Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктiң  жарғылық капиталына салым ақша, бағалы қағаздар, заттар, мүлiктiк құқықтар, оның iшiнде жер пайдалану құқығы мен интеллектуалдық қызмет нәтижелерiне құқық және өзге де мүлiк болуы  мүмкiн.

    Зерттелетін тақырыптың өзектілігі. Еліміз тәуелсіздік  алғаннан бері 17 жыл бойы азаматтық  құқықтық саладағы заңнамалардың өзгеріп  отыруына, әлі де қалыптасу кезеңінде  болуына байланысты осы күнде  де заңдық тұлғалардың кейбір заңдары  қайта қаралып жатыр. Қазіргі  заман талабына сәйкес заңды тұлғалардың  бірі Шаруашылық серіктестіктердің  құқықтық мәртебесі турасында сөз  қозғалмақ.

    Бұл курстық жұмыста шаруашылық серіктестіктердің  түсінігін, түрлерін қазақстандық ғалымдардың  зерттеулері мен еңбектерін қолдана  отырып ашып көрсетуге тырыстық.

    Зерттеудің  мақсаты мен міндеттері:

    Қазақстан Республикасында Серіктестіктер құрудың  ұйымдық-құқықтық нысандарын және осы  нысандарына сәйкес Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес шаруашылық серіктестік  құрудың құқықтық негіздерін анықтап  көрсету.

    Тағы  бір қарастырылатын өзекті мәселе шаруашылық серіктестік құрудың құқықтық базаның  жағдайын айқындау .

    Шаруашылық  серіктестіктері маңызды белгілері  ТМД елдерінің заңдарында әркез  ойдағыдай көрсетілмегенін байқауға болады. Бұл мәселеде екі тәсілді  шартты түрде бөліп қарауға болады: біріншіден, шаруашылық серіктестіктерінің мәртебесі азды-көпті мұқият реттеледі, әрі ол арнайы заңмен жүзеге асады (Мысалы, Украина заңдарында), екіншіден басты  назар акционерлік қоғамдарға бөлінген, ал серіктестіктің құқықтық мәртебесі  тек жалпы ережелермен ғана анықталады немесе ешқандай анықталмайды (Мәселен, Ресей, Түркіменстан, Тәжікстан, Қырғызстан заң-дарында). Осы орайда соңғы әдіс кейбір мәселелерді шешпей отыр. Мысалы, кейде заңдарда заңды тұлға ретінде  сенім серіктестіктерін, немесе толық  серіктестіктерді мойындамайды, сондай-ақ жауапкершілігі шектелген серіктестіктер жабық түрдегі акционерлік қоғамдармен  теңестіреді.

    Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алғаннан бері кәсіпкерлік нақты жолға  койылды. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында меншік құқықтарына байланысты жүргізілген  реформалар бүгінгі таңда өзінің шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау түрінде жалғасын табуда.

    Елімізде  заңды тұлғалардың бірі Шаруашылық серіктестіктердің құқықтық жағынан  құрылу алғышарттары мен негіздері  Қазақстан Республикасының Азаматтық  Кодексінде және Қазақстан Республикасының  «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша  жауапкершлігі бар серіктестік  құру туралы» заңдарымен реттеледі.

    Осы тараудың зерттеу объектісі болып  нақты кәсіпорын алынған. Тарау  екі бөлімге бөлінген, бірінші  бөлімінде аталған ЖШС-ң Жарғысы  көрсетілсе, екінші бөлімінде ЖШС-ң  Құрылтай Шарты көрсетілді.

    Қазақстан Республикасында Серіктестіктер құрудың  ұйымдық-құқықтық нысандарын және осы  нысандарына сәйкес Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес шаруашылық серіктестік  құрудың құқықтық негіздерін анықтап  көрсету.

    Тағы  бір қарастырылатын өзекті мәселе шаруашылық серіктестік құрудың құқықтық базаның  жағдайын айқындау .

    Республикасының заңнамалық актiлерiнде белгіленген  тәртiбiн бұзу, құрылтай құжаттарының Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiне сәйкес келмеуi, табыстау актiсiн  немесе бөлу балансын ұсынбау не оларда қайта ұйымдастырылған заңды  тұлғаның құқық мирасқорлығы туралы ережелердiң болмауы, сондай-ақ егер iс-әрекет етпейтiн заңды тұлға  құрылтайшы болып табылса және (немесе) егер заңды тұлғаның құрылтайшысы және (немесе) басшысы iс-әрекет етпейтiн  заңды тұлғалардың құрылтайшысы және (немесе) басшысы болып табылса  және (немесе) әрекетке қабiлетсiз немесе әрекет қабiлетi шектелген және (немесе) хабарсыз кеткен деп танылса және (немесе) қайтыс болған және (немесе) қылмыс жасағаны үшiн Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң 192, 216, 217-баптары  бойынша сотталса және (немесе) жеке басын куәландыратын жоғалған құжаттар ұсынылса, заңды тұлғаны мемлекеттік  тiркеуден және қайта тiркеуден  бас тартуға әкеп соғады.

      Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің  жарғылық капиталы құрылтайшылардың (қатысушылардың) салымдарын біріктіру  жолымен құрылады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

    2 ҚР ШАРУАШЫЛЫҚ СЕРІКТЕСТІКТЕР  ҚЫЗМЕТІН БАҒАЛАУ 

    2.1 ҚР-да шаруашылық серіктестіктер  қызметінің жай-күйін талдау 
 

    Ондiрiстiк  емес сферада коммерциялық негізде  қызмет ететiн тұрғын уй—коммуналдық  және тұрмыстық қызмет көрсету, сақтандыру, банк және басқа кәсiпорындарымен (ұйымдарымен) қатар, коммерциялық емес қызмет жүргiзетiн  ұйымдардың үлкен бөлiгi жұмыс iстейдi.

    Кiрiс  түсiру негiзгi мақсаты болып табылмайтын  және алымған таза табысты қатысушылар  арасында бөлмейтiн заңи тұлға коммерциялық емес ұйым деп танылады.

    Коммерциялық  емес ұйымдар туралы Қазақстан Республиқасының  Заңына сәйкес коммерциялық емес ұйымдар  әлеуметтiк, мәдени, ғылыми, бiлiм беру, қайырымдылық, басқару мақсаттарына қол жеткiзу; азаматтардың және ұйымдардың құкықтарын, заңды мүдделерiн қорғау, даулар мен жанжалдарды шешу, азаматтардың рухани және өзге қажеттiлiктерiн қанағаттандыру; азаматтардың денсаулығын сақтау, қоршаған ортаны қорғау, дене шынықтыру мен  спортты дамыту: заң көмегiн көрсету  үшiн, сондай-ақ коғамдық игiлiктердi және өз мүшелерiнiң (қатысушыларының) игiлiктерiм  қамтамасыз етуге бағытталған басқа  да мақсаттарда құрылуы мүмкiн.

    Коммерциялық  емес ұйымдар қызметiнiң мақсаттары құрылтай құжаттарымен айқындалады.

    Коммерциялық  емес ұйымдар мекеме, қоғамдық бiрлестiк, акционерлік қоғам, тұтыну кооперативi, қор, дiни бiрлестiк, қауымдастық (одақ) нысанындағы заңи тұлғалардың бiрлестiгi нысанында және заңнамалық актiлерде  көзделген өзге де нысанда құрылуы  мүмкiн. Бұл ұйымдардың қызметiнiң  мақсаты пайда немесе табыс табу емес, керiсiнше қоғамдық қажеттiлiктердi қанағаттандыру болып табылады.

    Коммерциялық  емес ұйымдардың қаржысы деп материалдық  емес игiлiктер мен қызметтердi жасау  мақсатында материалдық өндiрiс салаларында  жасалған ұлттық табысты қайта бөлу нәтижесiнде құрылатын ақша қорларының қозғалысын ортақтандыратын ақша қатынастарының жиынтығын тусiнедi.

    Коммерциялық  емес қызмет түрлерi мен салаларында  мынадай қаржы қатынастары қалыптасады:

• сала мен бюджет арасындағы қаржыламдыру ретiнде қаражаттарды алумен және кейбiр жағдайларда бюджет алдындағы қаржылық мiндеттемелердi орындаумен байланысты қатынастар;
• қаржы ресурстарын бөлумем және орталықтандырумен байланысты жоғарғы және төменгi органдар арасындағы iшкiсалалық қатынастары;
• шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң, яғни олардың бөлiмшелерi арасындағы қаржы қатынастары;
• салааралық — түрлi салалардың ұйымдары арасындағы ақша қатынастары;
• еңбекке ақы төлеу жөнiндегi ұйымдар мен олардың қызметкерлерi арасындағы қатынастар;
• ұйымдар, мекемелер және олардың тұтынушылары арасындағы (көрсетiлген қызметтерге ақы төлеу жөнiндегi) қатынастар және т.б.

    Қызметтің айрықшалықты түрлерiндегi өзара байланыстардың тым қысаң анықтықты сипаттайтын  қатынастардың қалыптасуы мүмкiн, мысалы:

• қоғамдық ұйымдар мен олардың мүшелерi арасында жарналарды — кiру және мүшелiк жарналарды төлеу, сондай-ақ осы ұйымдардың мүшелерiне белгiлi бiр жетiстiктер мем қызмет нәтижелерi үшiн көтермелеулiк сипаттағы төлемдер бойынша;
• коммерциялық ұйымдар мен олардың демеушілерi арасында ұйымның қызметiн қолдап отыру үшін материалдық және ақша нысандарына қаражаттар беру жөнiнде;
• сақтық компанияларында ұйымдардың белгiлi бiр контингентiнiң (әскери қызметшiлердiң, күш ведомствалары мен салық службалары қызметкерлерiнiң және т.б.) қарым-қатынастары;
• сондай-ақ белгiлi бiр шарттардағы кредит қатынастарының болуы мүмкiн.