ХV-ХVІІ ғасырлардағы қазақ халқының мәдениеті

Қазақ хандығының құрылуымен XV-XVIII ғ.ғ жалпы халықтық табиғи руханияттың дамуы басталды. XV ғасырдағы өлеңдер мен философияда аты аңызға айналған тұлғалар Жәнібек және Керей – Хасен Сабитұлы. Олар хандардың бірінші кеңесшісі дәрежелерін иеленіп, халықтың ішінде Асан-қайғы деген, Томас-Морға және Томазо Компанеллеге ұқсап атаққа ие болды. Қазақ әдебиетінің тарихына "Тарихи Рашиди" Мұхаммед Хайдари Дулати, "Жамағат Тауарих" Кадырғали Қосан ұлы Жалаиыр жазбалар жинағы үлкен мәнге ие. Ол кезеңдердегі Сыпыра жырау, Шалкиіз, Қазтуған, Ақтамберді, Бұхар жырау жырау-ақындарымен көптеген дастандар мен эпостар, өлеңдер әдет-ғұрыпы жазылды. Ауызша халық шығармаларының аты аңызға айналып, көпшіліктің жүрегіне басылған. Олар "Қобыланды-батыр", "Қозы-Көрпеш және Баян-Сұлу", "Қыз Жібек" ұлттық рухтың нышаны.

Ұлы ойшыл, теңеуі жоқ суретші, композитор, тыным таппайтын ойшыл Абай, өз кезеңінің ұлы ақыны, әлемдік даңқы бар тұлға.

13 – жасында араб, парсы, чағатай, орыс тілдерін меңгеріп, Шығыс классиктерінің шығармаларын оқыған. Ол қазақ тіліне Пушкинді, Лермонтовты, Крыловты, Гете, Шиллерді, Байронды шығармаларын жазды. Аты өлмес шығармалар мен поэзия, өлеңдер және музыка "Қара сөздер" (Слова назидания) - ақын прозасы діни-философиялық аңсар болып, халық даналығының бар тереңін көрсететін, барша адамзатқа деген махаббаты төгілген.

Қазақ ғалымдарының біріншісі, әлем мәдениетіне өз үлесін қосқан Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов. Ол қазақ және қырғыз елдерінің аңыз бен ертегілерін, дәстүр мен салттарын, тіл және діндерін зерттеген. Шоқанның жазған «Қырғыз-қайсақ ордаларының Үлкен ежелгі аңызында» «Қазақтардағы шамандықтың іздері», «Қашғари туралы жазбалар», «Даладағы мұсылмандық» және басқада ғылыми еңбектерінде жүйелі түрде қазақ және басқа да түрк тілді қандастарымыздың мәдениетін баяндаған.