Қазақстан Республикасы Ұлттық қоры

     Қазақстан Республикасы Ұлттық қоры

     Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 7 мамырдағы               № 985 Жарлығымен Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы  туралы 2009 жылғы есеп бекітілді.

     Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының (бұдан  әрі – Ұлттық қор) қаражаты 2009 жылғы 31 желтоқсанға 4 500 703 126 мың теңгені құрады. Ұлттық қордың таза активтері 4 009 528 878 мың теңгені (аудиттелген қаржылық есептілікке сәйкес есептеу тәсілімен) құрады.

     2009 жылы Ұлттық қорға 1 378 100 414 мың теңге түсті, оның ішінде мұнай секторы ұйымдарынан түскен тікелей салықтардың түсімдері есебінен (жергілікті бюджеттерге есепке алынатын салықтарды қоспағанда) – 1 371 362 802 мың теңге, оның 467 377 170 мың теңгесі (3 329 148 мың АҚШ долларына барабар) кезекті айырбастау/қайта айырбастау операциясын дәл сол күні жүргізу жолымен Ұлттық қордың тиісті шотына теңгемен есепке алынған шетелдік валютадағы түсімдер болып табылады, мұнай секторы ұйымдары жүзеге асыратын оперциялардан түсетін басқа да түсімдер (жергілікті бюджеттерге есептелетін түсімдерді қоспағанда) – 6 083 054 мың теңге, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін сатудан түсетін түсімдер – 654 091 мың теңге, Ұлттық қорды басқарудан түсетін инвестициялық кірістер – 919 317 487 мың теңге.

     Ұлттық  қорды басқару мен жыл сайынғы  сыртқы аудитті жүргізуге байланысты Ұлттық қордың шотынан есепті кезеңде  жалпы сомасы 2 898 030 мың теңгеге шығыстар жүргізілді.

     «Қазақстан  Республикасының Ұлттық қорынан 2007-2009 жылдарға арналған кепілдендірілген трансферт  туралы» Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 25 қарашадағы № 189 Заңына сәйкес 2009 жылы Қазақстан Республикасының  Ұлттық қорынан республикалық бюджетке даму бюджетінің шығыстарын жабуға кепілдендірілген трансферт түрінде жоспарланған 843 100 000 мың теңгенің 843 100 000 мың теңгесі аударылды, ол жоспардың 100 % құрады.

     «Қазақстан  Республикасының Ұлттық қорынан  берілетін 2009 жылға арналған нысаналы трансферт туралы» Қазақстан  Республикасы Президентінің 2009 жылғы 27 наурыздағы № 777 Жарлығына сәйкес 2009 жылы Ұлттық қордан республикалық  бюджетке жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету, жұмыссыздықтың елеулі өсу деңгейін болдырмау және дағдарыстан кейінгі  тұрақты дамуға жағдай жасау үшін мақсатты трансферт түрінде жоспарланған 347 900 000 мың теңгеден 261 500 000 мың теңге аударылды, ол жылдық жоспардың 72,2%-ын  құрады.

     Ұлттық  қордың сенімгерлік басқарудың қорытындылары  бойынша            2009 жылы алынған ұлттық валютада көрсетілген  инвестициялық табыс 919 317 487 мың теңгені құрады.

     Ұлттық  қордың басқаруға байланысты қызметтің  транспаренттілігін қамтамасыз ету  мақсатында аудиттің халықаралық стандарттарына сәйкес 2009 жылға аудиторлық тексеру  жүргізілді.

     Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының активтерін сенімгерлік басқару  жөніндегі Қазақстан  Республикасы Ұлттық Банкінің бухгалтерлік теңгерімі (мың теңге) 

Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры» АҚ  
«Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры» АҚ - жарғылық капиталына мемлекеттің жүз пайыз қатысуымен "Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қоры" акционерлiк қоғамын құру туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 27 ақпандағы N 237 қаулысына сәйкес құрылды. Қордың Жарғылық капиталы республикалық бюджет қаржысынан қалыптасады және 45 950 000 теңгені құрайды. Қордың жарғылық капиталын көбейту Қазақстан Республикасы заңнамасымен қарастырылған тәртіппен соттың немесе жалғыз акционердің шешімі негізінде жүргізілуі мүмкін.  
2004 жылдың 21 сәуірінде Қор заңды тұлға ретінде тіркелді (тіркеу туралы куәлік №16157-1901-АО). 2004 жылдың 01 шілдесіндегі № 10 қабылдау-беру Актісіне сәйкес, Қор акцияларының мемлекеттiк пакетiне иелiк ету және пайдалану құқықтары ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау Министрлiгiне берілді. Жарғылық капиталы 45 950 000 теңге болғанда акция шығару көлемі номиналды құны 1 000 (бір мың) 45 950 мың теңгені құрайды.Шығарылған акциялардың саны 45 950 жай акцияны құрайды KZ1С51240014, шығу формасы құжатсыз. Акция шығару толықтай төленген, Қорда орналастырылмаған акция жоқ.  
Қордың құрылтайшысы ҚР Қаржы министрлiгiнiң Мемлекеттік мүлiк және жекешелендiру комитетi атынан ҚР Үкіметі болып табылады.  
Жалғыз акционер Қордың жоғарғы органы болып табылады. Жалғыз акционердің құқықтары мен міндеттері әлеуметтік сақтандыру туралы Заңмен белгіленген шектеулері ескеріле отырып, «Акционерлік қоғамдар туралы» Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 13 мамырдағы № 415-11 Заңымен белгіленеді. Директорлар Кеңесі Қордың басқару органы болып табылады. Директорлар Кеңесі Қазақстан Республикасы заңнамасына және Қор Жарғысына жататын жалғыз акционердің ерекше құзырларынан басқа Қор қызметіне жалпы жетекшілікті жүзеге асырады.  
Қордың ағымдағы қызметіне басшылықты жүргізетін Қор Президенті атқарушы орган болып табылады.  
Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қоры бiрден-бiр құрылтайшысы мен қатысушысы мемлекет болып табылатын акционерлiк қоғам нысанындағы коммерциялық емес ұйым.  
Қор әлеуметтiк аударымдарды шоғырландыруды және міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыларға - асыраушысынан айрылған отбасы мүшелерін қоса алғанда, әлеуметтік тәуекел туған жағдайда - әлеуметтік төлемдер төлеуді жүргізеді.  
Қор қызметінің негізгі мақсаты Қазақстан Республикасында міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесін енгізу, әлеуметтік аударымдардың сақталуы мен мақсатты жұмсалуын қамтамасыз ету болып табылады.  
Қордың негізгі қызметтерi:  
- әлеуметтiк аударымдарды шоғырландыруды жүзеге асырады;  
- мiндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесiне қатысушыларға - асыраушысынан айрылған отбасы мүшелерін қоса алғанда, әлеуметтік тәуекел туған жағдайда - әлеуметтік аударымдарды жинап, әлеуметтік төлемдерді төлеуді жүргізеді  
- Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi арқылы қаржы құралдарына Қор активтерін орналастыру жолымен инвестициялық қызметті жүргізеді  
Қордың  
• мiндеттi әлеуметтiк аударымдарды шоғырландыруды жүзеге асыруға;  
• бағалы қағаздарға және басқа да қаржы құралдарына байланысты қызметпен айналысуға;  
• Қор қызметiн жүзеге асыруға комиссиялық сыйақы алуға;  
• қаржы қозғалысы туралы Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттік орталықтан ақпарат алуға;  
• мiндеттi әлеуметтiк сақтандыру жүйесiнiң қатысушыларынан Қор қызметiн қамтамасыз етуге қажеттi ақпаратты сұратуға және алуға құқығы бар.  
Қор:  
• Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттік орталықтың әлеуметтiк төлемдердi жүзеге асыруы үшiн қаражаттың уақтылы аударылуын қамтамасыз етуге;  
• Қордың уақытша бос қаражатын Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi арқылы қаржы құралдарына орналастыруға;  
• Жыл сайын аудит өткiзудi қамтамасыз етуге;  
• Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес өзге де мiндеттердi атқаруға мiндеттi.  
Қор:  
• Қор активтерiн кепiлге беруге;  
• кәсiпкерлiкпен және Заңмен көзделмеген өзге де қызметпен айналысуға құқылы емес.

 
«Ұлттық инновациялық қоры» АҚ  
 
Ұлттық инновациялық қор (ҰИҚ) елдегі жалпы инновациялық белсенділікті арттыру мақсатымен 2003 жылы құрылған.  
ҰИҚ міндеттері:  
- отандық және шетелдік инвесторлармен бірлесіп венчурлық қорлар құру  
- түрлі даму кезеңдерінде венчурлық қаржыландыруды іске асыру (идеялар мен прототип жасаудан өндірісті кеңейтуге дейін)  
- инновациялық белсенділікті арттыруға бағытталған шаралар ұйымдастыру ;  
Инвестициялау шарттары  
- • Инновациялық жобаларға инвестициялар (үлестік қатысуы 49 % аспайтын 5 млн. долларға дейін)  
- • Тәжірибелік-құрылымдаулық зерттемелерді гранттық қаржыландыру (250 мың долларға дейін)  
- • Венчурлық қорларға инвестициялар (үлестік қатысуы 49 %-ға дейін)  
- • Технопарктер құруды қаржыландыру (үлестік қатысуы 500 мың долларға дейін)  
Қордың артықшылығы  
- • Дамудың бастапқы сатыларында жаңа және әрекет ететін инновациялық компанияларға кепілдіксіз инвестициялар .  
- • Жаңа ашылған компаниялардың халықаралық рынокқа шығуына жәрдемдесу.  
- • Жобаларды іске асыру үшін бүкіл Қазақстан бойынша технопарктердің базасында жұмыс алаңдарын беру.  
- • Технопарктер мен бизнес-инкубаторларда жаңа технологияларды коммерциялау үшін құқықтық, ұйымдастыру, патенттік қызметтерді алуға жәрдемдесу.  
- • Бизнес жоспар дайындауда кеңес беру және жобаның кәсіби менеджментін жүзеге асыруда көмек көрсету.  
- Ұлттық инновациялық қор 2005 жылдан бастап 5 шетелдік венчурлық қордың акционері болып табылады.  
- Құрылып жатқан венчурлық индустрия Қазақстандағы инновациялық бизнесті белсендетеді, ал шетелдік венчурлық қорларға қатысу озық технологиялардың трансфертін жүзеге асыруға мүмкіндік береді.  
- Инновациялық инфрақұрылым  
- Инновациялық инфрақұрылымның басты объектілері – технопарктер инновацияларды құру және енгізу үшін сервистік және өндірістік база болып табылады, оның шеңберінде жаңалық табушылар арнайы қызметтер кешенің ала алады.  
- 2006 жылы Алматыдан 25 километр қашықтықта ақпараттық технологиялардың Alatau IT city бірінші ұлттық паркі ашылды, сондай-ақ Қазақстанда үш өңірлік технопарк жұмыс істейді – “UniScienTech” (Қараған-ды қаласы), “Алгоритм” (Орал қаласы) және “Алматы өңірлік технопаркі”.  
- Сонымен қоса, Қ. Сәтбаев атындағы қазақ ұлттық техникалық универ-ситетінің базасында оның алаңында орналасқан жеке және заңды тұлғаларға консалтингтік, заңдық, лизингтік және басқа қызметтер көрсететін технологиялық парк жұмыс істейді.  
Директорлар Кеңесі Қордың басқару органы болып табылады.

Қазақстанның  инвестициялық қоры  
 
Инвестициялық қордың мақсаты қайта құрылған және күшіндегі ұйымдардың жарғы капиталына қатысу жолымен экономиканың шикізаттық емес секторында бәсекеге қабілетті өндіріс ашу туралы жеке сектор ынтасына қаржылай қолдау көрсету болып табылады.  
Қор қызметінің концептуалдық жағдайы  
Қор тура инвестор жобасына 49% акцияны иелене отырып шыға алады. Инвестициялық жобаларды іске асыру мақсатының неғұрлым тиімдірек жолы жобаның технико-технологиялық жағын және 50 проценттік акцияны бақылауды жүзеге асыру үшін жеткілікті маркетингтік және технологиялық тәжірибесі бар жобаны орындаушы ұйымдардың сәйкес деңгейін қамтамасыз ететін стратегиялық инвестор болуы тиіс кәсіпорындардың жарғы капиталына қатысу болып табылады.  
Кәсіпорынның жарғы капиталына қатыса отырып, Қор инвестор сияқты жобаны іске асырумен байланысты тәуекел мен түсімдерді бөледі. Қор стратегиялық инвесторларға локальды қауіптерді азайту мен мемлекеттік мекемелермен және сол аймақтағы инвестициялық индустрияның басқа да қатысушыларымен қарым-қатынасты үйлестіруді қамтиды.  
Инвестициялық жобалар  
• Қаржыландырушы жобалар  
• Перспективалық жобалар  
Жоба инициаторына қарауына инвестициялық жоба бойынша ұсынысты қабылдау үшін бірінші кезекті міндетті түрде бекітілген формада өтініш толтырып беруі тиіс.  
Инвестициялық жобаларды қарау мен іске асыру регламенті  
Инвестициялық құжаттар жинағы  
Бүгінгі күні Қор қызметінің акценті құрылымтудырушы маңызы бар ірі перспективалық жобалардың кезеңдік қаржылануына ауыстырылған және ол жаңа әрі жималық экономикалық кластерді толтыруға әсер ететін болады.  
«Қазақстанның инвестициялық Қоры» АҚ  
«Қазақстанның инвестициялық Қоры» АҚ Қазақстанның даму институты ретінде Қазақстан Республикасының индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған стратегиясын іске асыру шеңберінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің №501 қаулысымен 2003 жылдың 30 мамырында құрылған.  
«Қазақстанның инвестициялық Қоры» АҚ ның Жалғыз акционері – «Самрук-Қазына» Ұлттық Әл-ауқат Қоры» АҚ.  
Қордың мақсаты – перспективалы ұйымдардың жобаларына инвестицияларды жүзеге асыру және тарту арқылы Қазақстан Республикасының индустриялық-инновациялық саясатын іске асыруға ықпал ету, экономиканың шикізаттық емес секторындағы жеке секторының бастамасына қаржылық көмек көрсету.  
Қордың мәселелері:  
1. Шикізат пен материалдарды толығымен қайта өндіретін, жаңа технологияларды пайдаланып, бәсекеге қабілетті өнімдерді шығаратын, сонымен бірге келешегі бар ұйымдарға өндірістік қызмет көрсететін, өздерінің іс әрекеттерін өнеркәсіпте жүзеге асыратын жаңадан құрылған, сондай-ақ жұмыс істеп тұрған ұйымдардың жарғылық капиталдарына инвестицияларды жүзеге асыру;  
2. Инвестициялық жобаларды Қормен қаржыландыру арқылы экономиканың шикізат емес секторына жеке инвестицияларды ынталандыру (ұйымдардың жарғылық капиталдарына инвестицияларды жүзеге асыру) және осы жобаларды басқаруға қатысу;  
3. Қосымша, аралас өндірістерді дамытатын, отандық және шетелдік ұйымдар арасында өндірістік кооперацияны қамтамасыз ететін, Қазақстан Республикасынан тыс жердегі инвестициялық жобаларды бірлескен қаржыландыру арқылы шетелдегі қазақстандық ұйымдардың инвестициялық белсенділігін көтеруге ықпал ету;  
«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ  
«Самұрық-Қазына» ұлттық әл ауқат қоры» акционерлік қоғамы « Ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігі мен тұрақтылығын қамтамасыз ету жөніндегі кейбір шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 жылғы 13 қазандағы № 669 Жарлығына және « Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 жылғы 13 қазандағы № 669 Жарлығын іске асыру жөніндегі шаралар туралы » Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 17 қазандағы № 962 қ аулысы на сәйкес «Қазына» орнықты даму қоры» акционерлік қоғамы мен «Самұрық» мемлекеттік активтерді басқару жөніндегі қазақстандық холдингі акционерлік қоғамын біріктіру жолымен құрылды.  
«Самұрық-Қазына» ұлттық әл ауқат қоры ұ лттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігі мен тұрақтылығын арттыру және әлемдік нарықтағы өзгерістердің елдегі экономикалық өсуге ықтимал жайсыз әсер етуі факторларынан сақтандыру үшін құрылды.

Қор қызметінің негізгі мақсаттары:  
1) ел экономикасының орнықты дамуын қамтамасыз етуге жәрдемдесу;  
2) экономиканы жаңғырту мен әртараптандыруға жәрдемдесу;  
3) компаниялар қызметінің тиімділігін арттыру болып табылады.  
Қазақстан Республикасы Президентінің Жолдауларын, Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған стратегиясы н, «Қазақстанның 30 корпоративтік көшбасшысы» бағдарламасын, компаниялардың алдына қойылған мақсаттар мен міндеттерді іске асыру шеңберінде жаңғырту мен әртараптандыру Қордың және компаниялар қызметінің негізгі бағыты болып табылады.  
Қор экономиканың шынайы секторына инвестициялар тарту, өңірлерде жұмыстарды жандандыру, салааралық және өңіраралық байланыстарды нығайту жөніндегі мәселелерді жылдам әрі шұғыл шеше отырып және бар басымдықтар мен мүмкіндіктерді барынша қолдана отырып Қазақстан Республикасының Үкіметіне барынша жәрдемдесу үшін танылған.  
Ұлттық экономиканы тиімді әртараптандыру және жаңғырту, әсіресе, мынадай экономиканың басым секторларында белсенді инвестициялық қызметті іске асыру арқылы жүзеге асырылады:  
- мұнай- газ секторы ; - электр энергетикасы ; - металлургия; - химия,  
мұнай- химия; - инфра құрылым .

Қор қызметінің негізгі қағидаттары мыналар болып табылады :  
1. Қордың жалғыз акционері ретінде мемлекеттің мүдделерін сақтау ;  
2. Қордың және оның компаниялары қызметінің ашықтығы, тиімділігі және икемділігі ;  
3. шешімдер қабылдауда және оларды іске асыруда кезінде жүйелілік және шұғылдық;  
4. жауаптылық және есептілікте болу .  
Қор қызметінің негізгі бағыттары мыналар болып табылады :  
1. ұлттық экономиканы жаңғыртуға және әртараптандыруға жәрдемдесу ;  
2. елдің экономикасын тұрақтандыруға жәрдемдесу ;  
3. компаниялар қызметінің тиімділігін арттыру .  
Қордың міндеттері:  
1. өңірлік, ұлттық және халықаралық ауқымдағы инвестициялық жобаларды әзірлеу және оның іске асырылуын қамтамасыз ету ;  
2. Қордың компаниялары топтарының қолданыстағы активтерін қолдау және жаңғырту ;  
3. өңірлерді дамытуға және әлеуметтік жобаларды іске асыруға жәрдемдесу ;  
4. отандық тауар өндірушілерді, отандық тауарлар мен қызметтерді қолдау .