«Бәйтерек» монументі Есіл
өзенінің жағасындағы Қазақстанның астанасы
Астана қаласында орналасқан. Металлдан,
әйнек пен бетоннан жасалған бұл «терек»
сәулеттік мағынасы жағынан да, жасалуы
жағынан да бірегей: биіктігі 105 метрлік
металл құрамасынан, салмағы 1000 тоннадан
жоғары бес жүзге жуық қададан тұрады.
Монументтегі барлық дүние – төбесіндегі
алтын күн, 97 метрлік биіктігі, және аспан
әлемінің үш негізін кейіптейтін үш аймаққа
бөлінген ішкі архитектурасы белгілі
бір символды білдіреді. Әлемде бірінші
рет диаметрі 22 метрлік және салмағы 300
тоннадан тұратын күннің түсуіне қарай
түсін өзгертетін «хамелеон» әйнегінен
жасалынған шар биіктігі жағынан рекордқа
ие болды. Қазақстан астанасында асқақтаған
бұл «терек» жаңартулардың сәулеттік
символы, тәуелсіз Қазақстан символы ретінде
орын алады.
«Бәйтерек»,
«Астана – Бәйтерек» – Астанадағы
архитектуралық құрылыс кешені, сәулет
өнерінің бірегей туындысы. Оның негізгі
идеясы Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың
эскиз-нобайы негізінде өмірге келді.
Ол бейбіт өмір мен келісімге ұмтылған
барлық қазақстандықтардың ғұмырлық мұратын
білдіреді. Бұл нысан әлемдік сәулет өнерінің
жоғары талаптарына толығымен жауап береді.
Есіл өзенінің сол жағалауында бой көтерген
зәулім «Бәйтеректің» биіктігі 97 м, диаметрі
27м; негізгі есікке бастайтын әшекейлі
темірбетон саты жер бетінен 4,8 м жоғары
орналасқан. «Бәйтерек» нысаны үш бөліктен
тұрады; жер асты бөлігі ұлттың тамыр жаюы,
ал одан кейінгілері өркендеу кезеңдерінің
нышандарын білдіреді. Ең жоғарғы жағында
«Аялы алақан» композициясы орын тепкен;
оған қол табы тигенде шиыршық түрінде
жарық ағып түсіп, сәуле алақанға құйылады
және Қазақстанның мемлекеттік әнұраны
ойналады. Одан әрі қосымша түріндегі
композиция өз негізінен бөлініп, жер
бетіне қалықтап тұрғандай әсерге бөлейді.
Ұшар басында алтын шар орналасқан. Арнайы
шынылармен әйнектелген «Бәйтерек» күмбезінің
салмағы 70 т, ал алтын шардың үстіңгі ауданы
1553 м. Осынау ғаламат шардың панорамалық
залынан Астананың кешегі және бүгінгі
сәулеті – «ескі» және «жаңа» көрінісін
тамашалауға болады. Алтын шар мен ғимараттың
негізгі кіре берісі бір-бірімен «оқпан»
деп аталатын салмағы 695 т металл құралыммен
байланысып, жалғасқан. «Бәйтерек» кешенінде
келушілердің демалып, асықпай отырып
төңірегін көруге мүмкіндік беретін дәмханасы
да бар. Астананың орталығында көкке бой
созып тұрған «Бәйтерек» – қазіргі Қазақстанның
нышан-символы, қазақ халқының қайта өрлеуі
мен түлеуінің, мемлекеттілігінің, биіктік
пен тереңдіктің, кеңдіктің белгісі, дархандықтың
көрінісі іспетті. Ол елорданың халық
көп баратын жерінің бірі.