Жер сілкінісі кезіндегі жағдайды болжау

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ 

АЛМАТЫ  ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ 

«Еңбекті  және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасы 
 
 
 
 
 
 
 
 

«Өміртіршілік қауіпсіздігінің негіздері» пәнінен

№2 есептеу-графикалық жұмыс

Тақырыбы: Жер сілкінісі кезіндегі жағдайды болжау

14-нұсқа 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

                                                                             Орындаған: БАУк-10-1 тобының

                                                                             студенті Мырзалиева А.

                                                                             Тексерген: Курманова Ш.К. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Алматы 2011

Мазмұны 

1. Кіріспе...................................................................................................................3

2. Есептеуге  арналған тапсырмалар мен бастапқы  көрсеткіштер......................4

3. Есептің  шешімі....................................................................................................7

4. Қорытынды........................................................................................................16 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Кіріспе 

    Зілзала деп ─ жер қабаттарында табиғи процестердің әсерінен пайда болатын  жер асты сілкініс, соққысын және шайқалысын айтады.

    ТМД елдерінде жер сілкінісін магнитуда  мөлшерімен Рихтер межелігі арқылы және 12 балдық MSK ─ 64 межесімен анықтайды.

    Бұл есептеу-графикалық жұмыста жер  сілкінісі кезіндегі жағдайды болжау керек. Жер сілкінісінің қарқындылығын  анықтай отырып, сейсмикалық аймақтағы  барлық ғимараттардың қанша бөлігі толығымен қирады, қанша бөлігін  жөндеуге келетіндігін анықтауымыз  керек.

    Және  де қаладағы халық шығынын, қайтпайтын шығынды, елді-мекеннің қирау дәрежесін, көпірлер мен жолдардың жағдайын, су көздерінің ахуалын анықтауымыз  керек. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Есептеуге арналған тапсырмалар  мен бастапқы көрсеткіштер 

    Зілзала кезіндегі пайда болатын құбылыстарды болжауға мыналар жатады:

    1. Құбылыстарға инженерлік баға  беру(ғимараттар мен құрылымдардың  қирау мөлшері).

    2. Құбылыстарға медициналық баға  беру(адам шығынын анықтау, соның  ішінде шаруашылық комплекстерінде  қызмет істейтін адамдарды анықтау).

    3. N қаласындағы зілзаланың тигізген зардабына баға беру.

    4. Зілзала зардаптарын жою жолында  атқарылатын шаралар. 

    Зілзала тұрақтылығы жағынан межелі деңгейдегі үш түрлі ғимараттар мен құрылыстар болады: А, Б, В.

    А түріне ─ шағылған тастан, қолдан сазбалшықтан құйылған кірпіштен, сазбалшықтан соғылған, ауылдық құрылыс орындары жатады.

    Б түріне ─ жәй кірпіштен салынған үйлер, ірі блоктардан және панельдер  түрінен құрастырылған ғимараттар, табиғи тастан қаланған құрылымдар жатады.

    В түріне ─ темір бетонды тіректен орнатылған ғимараттар, ыждағаттылықпен  ағаштан құрастырылған үйлер  жатады.

    Ғимараттар  мен құрылымдардың зақымдану  ретін бес дәрежелі түрге бөледі:

    1. Жеңіл зақымдану ─ жұқа жарықшақтардың  пайда болуы, сылақтың ұсақ  бөлшектерінің түсуі тек жеңіл  жөндеуді қажет етеді;

    2. Орташа зақымдану ─ қабырғалардағы  кішігірім жарықшақтардың орын  алуы, көлемді сылақ қабаттарының  түсіп, үй шатырының жапқыштарының  қирауы, түтін мұржаларында жәркішектің  пайда болуы және жартылай  құлауы орташа жөндеуді қажет  етеді;

    3. Ауыр зақымдану ─ қабырғалардағы  аумақты және терең жәркішектердің  пайда болуы, түтін мұржаларының  бұзылуы күрделі жөндеуді қажет  етеді;

    4. Қирау(бүліну) ─ ғимарат қабырғасының  мүлде жарықшақтанып жарылып  барып құлауы, үйдің шатырының  толық қирап опырылып барып  ортаға түсуі. Мұндай жағдайда  ғимарат жөндеуге келмейді;

    5. Опырылып құлау ─ ғимараттың  толық қирағаны, жөндеуге келмейді.

    Нұсқа бойынша есептеу жүргізу үшін бастапқы көрсеткіштер:

    2.1-кесте 

 

    2.2-кесте  – Зілзала өткеннен кейінгі  қала ғимараттарының жағдайы

      Менің нұсқама сәйкес зілзала  8 балдық болады:

    2.2-кесте 

 

    2.5-кесте  ─ Зілзаладан кейінгі шаруашылық  нысандарында болатын жағдайлар 

 
 
 
 

    Есептің шешімі 

    9 балдық зілзала ошағында қалған N қаласындағы ғимараттар мен құрылымдардың қандай дәрежеде анықтауымыз қажет.

    1. Тұрғын үйлер:

Жалпы саны 15000. Үйдің түрі: А-10%, Б-65 %, В-25 %.

а) тұрғын үйлердің санын түр-түріне қарап реттейміз:

А түрі - үй

Б түрі - үй

В түрі - үй 

б) 2.2-кестеде  көрсетілгендей 9 балдық зілзала кезінде А түріндегі үйдің зақымдануы:

75 % - 5-дәрежеде.

1. үй

 

Б-түрлі  үй:

45 %  - 3-дәрежеде.

50 % - 4-дәрежеде.

5 % - 5-дәрежеде.

2. үй
3. 9750  ∙0,5 = 4875 үй
4. 9750 ∙ 0,05 = 488 үй

 

В-түрлі  үй:

50 % - 3-дәрежеде.

5 % - 4-дәрежеде. 

5.  үй
6. үй

2. Өндіріс  ошақтары:

Жалпы саны 55. Түрлері: А – 6 %,  Б – 65 %, В – 29 %.

а) өндіріс  ошақтарының санын түр-түріне қарап  реттейміз:

А-түрі - (ө.о.)

Б-түрі - (ө.о.)

В-түрі - (ө.о.) 

б) 2.2-кестеде  көрсетілгендей 9 балдық зілзала кезінде А түріндегі өндіріс ошағының зақымдануы:

75 % - 5-дәрежеде.

1. (ө.о.)

 

Б-түрлі  өндіріс ошағы:

45 %  - 3-дәрежеде.

50 % - 4-дәрежеде.

5 % - 5-дәрежеде. 

2. (ө.о.)
3. (ө.о.)
4. 36 ∙ 0,05 = 2 (ө.о.)

 

В-түрлі  өндіріс ошағы:

50 % - 3-дәрежеде.